Aşılama veya intrauterin inseminasyon, erkekten alınan spermin yumurtlama döneminde kadının rahmine doğrudan yerleştirildiği yardımcı bir üreme tekniğidir. Aşılama sayesinde erkekten alınan sağlıklı sperm ile yumurta bir araya getirilerek döllenmenin gerçekleşmesi beklenmektedir.
Aşılama genelde tüp bebek tedavisi gibi invaziv yöntemlerden önce tercih edilen prosedürlerden biridir. Bu prosedürle döllenmenin suni olarak gerçekleşmesine yardımcı olunmakta ve gebelik şansı arttırılabilmektedir.
Aşılamadan sonra gebelik sürecine dair merak ettiğiniz her şeyi ve neler yapabileceğinizi bu yazıda okuyabilirsiniz.
Aşılama Nedir?
Aşılama, suni döllenme yöntemlerinden biri olup spermin doğrudan kadının rahmine yerleştirilmesini içermektedir. Tüp bebek tedavisine göre daha az invaziv bir yöntem olan aşılama, kısırlığın nedenine bağlı olarak çiftlere önerilebilen bir yöntemdir.
Normalde döllenme için spermin vajina ve rahim ağzından geçerek rahme ve fallop tüplerine ulaşması gerekmektedir. Spermlerin yalnızca yüzde 5’lik bir kısmı vajinadan rahme ulaşabilmektedir. Adet döngüsü içinde yumurtalıklardan birinin bıraktığı yumurta ise fallop tüpüne ilerlemekte ve burada sperm ile bir araya gelmektedir. Spermin yumurtayı döllemesi sonucu embriyonun rahme tutunmasıyla gebelik gerçekleşmektedir.
Aşılamada ise bu sürecin doğal bir şekilde gerçekleşmesine müdahale edilmektedir. Erkekten alınan spermler yıkanarak ve konsantre hale getirilerek son durumda geriye yalnızca yüksek kaliteli spermlerin kalması sağlanmaktadır. Ardından spermler rahme yerleştirilen kateter sayesinde fallop tüplerine yakın bir yere konulmaktadır. Bu sayede spermlerin yumurtaya ulaşması kolaylaştırılmakta ve gebelik şansının daha yüksek olması sağlanmaktadır.
Kısırlık sorunu nedeniyle başvurduğunuz doktorunuz, tüp bebek gibi invaziv yöntemlerden önce aşılama yapılmasını önerebilir. Aşılamanın başarı şansını arttırmak ve yumurtlama döneminde yumurtanın bırakıldığından emin olmak için doğurganlık ilaçlarının kullanılması gerekli görülebilir.
Aşılamadan Kaç Gün Sonra Gebelik Testi Yapılır?
Aşılamadan birkaç gün önce çatlatma iğnesi adı verilen hCG içeren enjeksiyon yapılması gerekebilmektedir. Çatlatma iğnesi yapılmasının nedeni, yumurtanın olgunlaştırılmasını sağlamak ve bu sayede gebelik şansını arttırmaktır. Gebelik testleri hCG hormonunu tespit ederek çalıştığı için aşılama sonrası gebelik testini erkenden yapmak, testten yalancı pozitif sonuç almaya neden olabilmektedir.
Çatlatma iğnesindeki hCG hormonu vücuttan yavaş yavaş atıldığı için gebelik testi yapmadan önce 14 gün kadar beklemek en iyisi olacaktır. Bu sayede çatlatma iğnesinde bulunan hCG hormonunun test sonuçlarını etkilememesi sağlanacaktır.
Kanda gebelik testi yapılacaksa aşılama yapıldıktan sonra ne zaman gebelik testi yaptırmanız gerektiğini doktorunuza danışabilirsiniz. Kanda gebelik testleri, evde yapılan idrarda gebelik testlerine göre daha erken doğru sonuçlar vermektedir. Bu nedenle kanda gebelik testini yaptırmak için 14 gün beklemenize gerek olmayabilir.
Kanda gebelik testi öncesi idrarda gebelik testi yapıp negatif sonuç aldıysanız, kanda gebelik testi yaptırmayı ihmal etmemelisiniz. Kanda gebelik testini kısa sürede yaptırma ihtimaliniz yoksa bir hafta içinde tekrar idrarda gebelik testi yaptırmayı düşünebilirsiniz. Gebeliğin başlarında hCG seviyeleri her 2-3 günde bir iki katına çıktığı için birkaç gün beklemeniz dahi testin sonucunun değişmesine neden olabilir.
Aşılamadan Kaç Gün Sonra Tutunma Olur?
Aşılamanın zamanlamasını yumurtlamaya denk getirmek çok önemlidir. Bu nedenle kadının adet döngüleri düzenliyse ilaç kullanmadan doğal döngü takip edilerek aşılama yapılabilmektedir. Bununla birlikte zamanlamanın doğru olmasını sağlamak için bazen yumurtalıkların uyarılması ve yumurtlamanın tetiklenmesi için ilaç kullanımı gerekli olabilmektedir.
Yumurtlamanın gerçekleşmesinin ardından döllenmenin yaklaşık 12 ila 24 saatlik bir süre içerisinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu süre içerisinde yumurta ve spermin bir araya gelmesiyle döllenme gerçekleşmektedir. Döllenme sonrasında gebeliğin gerçekleşmesi için oluşan embriyo rahim duvarına tutunmalıdır. Bu ise döllenme sonrası genelde 3 ila 12 gün içinde gerçekleşmektedir.
Aşılamadan sonra embriyonun tutunmasıyla birlikte kadının vücudunda hCG hormonu üretimi başlamaktadır. Embriyonun tam olarak hangi gün tutunduğunun bilinmesi mümkün olmadığı için genelde aşılama sonrası 15. gün gebelik testi yapılması önerilmektedir. Bu sayede vücuttaki hCG seviyeleri tespit edilebilmekte ve gebeliğin gerçekleşip gerçekleşmediği anlaşılabilmektedir.
Aşılama Sonrası Gebelik Belirtileri Ne Zaman Başlar?
Aşılama sonrası görülen gebelik belirtileri, doğal yolla gerçekleşen gebelik belirtileriyle aynıdır. Bazı kadınlarda aşılama sonrası kısa sürede gebelik belirtileri görülebilse de bu belirtiler bazen aşılamada kullanılan progesteron içeren ilaçlar nedeniyle ortaya çıkıyor olabilir. Gerçek gebelik belirtilerinin genelde iki hafta sonra ortaya çıktığı söylenebilir.
Aşılamanın başarılı olup gebeliğin gerçekleştiğini gösteren belirtilerden bazıları şu şekildedir:
Yerleşme kanaması
Embriyonun tutunduğunu gösteren ilk belirtilerden biri yerleşme kanamasıdır. Yerleşme kanaması her kadında görülmemekle birlikte bazı kadınlarda embriyonun rahim duvarına tutunmasıyla görülmektedir. Lekelenme şeklinde görülen bu kanama genelde gebe kaldıktan sonra 6 ila 12 gün içinde gelmektedir.
Adet gecikmesi
Gebeliğin en önemli belirtisi, adet gecikmesidir. Adetinizin gelmesi gereken zamanda hafif kanama ya da lekelenme yaşamanız, embriyonun tutunduğunu gösteriyor olabilir. Bununla birlikte kanamanız yoğunsa doktorunuza haber vermeniz gerekir.
Göğüslerde hassasiyet
Göğüslerinizde ağrı veya hassasiyet varsa gebe kalmış olabilirsiniz. Ancak göğüsler adet döneminde de şiş ve hassas hale gelebildiği için bu belirtiyi yaklaşan adet dönemiyle karıştırmak mümkündür.
Mide bulantısı
Gebelik belirtileri arasında en sık görülenlerden bir tanesi mide bulantısıdır. Mide bulantısı, yoğun bir koku ya da yiyecek nedeniyle tetiklenebildiği gibi hiçbir şey olmadan da başlayabilir. Mide bulantısının nedeni, vücutta östrojen hormonundaki artıştan kaynaklanmaktadır.
Yorgunluk
Progesteron hormonu vücutta yorgunluğu tetiklediğinden dolayı gebe kaldıktan sonra kendinizi yorgun hissedebilirsiniz. Ayrıca tansiyonunuzda ve kan şekerinizde de düşme olabilir. Bu da vücudunuzun çok fazla enerji harcamasına ve kendinizi daha da yorgun hissetmenize neden olabilir.
Aşılama sonrası gebelik belirtileri gebe kaldıktan sonra 13-14 gün sonra ortaya çıkabilse de her kadında aynı belirtilerin görülmeyebileceğini unutmayın. Gebe kalıp kalmadığınızı anlamanın tek yolu adetiniz geciktikten sonra gebelik testi yapmak olduğu için yalnızca belirtilere bakarak karar vermemelisiniz.
Aşılama Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Aşılama sonrası genelde kısa süre içerisinde günlük aktivitelere dönülebilmektedir. Bununla birlikte aşılama sonrasında aşağıdaki noktalara dikkat ederek gebeliğin gerçekleşmesi halinde
Hafif egzersizler yapın
Aşılamadan hemen sonra günlük aktivitelere dönülmesinde bir sorun olmamaktadır. Aşılama sonrası yatak istirahati gerekli olmamakla birlikte yoğun egzersizlerden uzak durmak gerekir. Bu süreçte yürüyüş, yoga ve hafif aerobik gibi egzersizler yapmanızda bir sakınca olmasa da koşu gibi yüksek yoğunluklu antrenmanlardan uzak durmalısınız.
Doğum öncesi vitaminler kullanın
Doğum öncesi vitaminler, sağlıklı bir gebelik açısından çok önemlidir. Bu vitaminlerin içinde bulunan folik asit ve demir, hem annenin hem de bebeğin sağlığı için gereklidir. Bu nedenle henüz gebe kalmayan ancak gebe kalmaya çalışan kadınların doğum öncesi vitaminler kullanmaları gerekir.
Sağlıklı beslenin
Sağlıklı beslenme, doğurganlığı desteklemek açısından önemli olduğu gibi gebe kalındığında annenin ve bebeğin sağlığı açısından da önemli olmaktadır. Meyve ve sebze, yağsız protein ve sağlıklı yağlar bakımından zengin bir beslenme ile vücudunuzu gebelik için en iyi şekilde hazırlayabilirsiniz.
Aşılama sonrası yapabileceğiniz en iyi şey, rahatlamak ve sağlıklı beslenmektir. Kendinize iyi bakmanız, hem sizin sağlığınız hem de gebe kalmanız halinde bebeğiniz açısından önemli olduğundan dolayı bu süreci en az stresle atlatmaya çalışmalı ve aklınıza takılan her şeyi doktorunuza sormaktan çekinmemelisiniz.
