Doğum kontrol hapı, kadınlar tarafından sıkça tercih edilen doğum kontrol yöntemlerinden bir tanesidir. Bu hapların içinde bulunan hormonlar, adet döngüsünü etkileyerek gebe kalmayı engellemektedir. Doğum kontrol hapı kullanırken adet gecikmesi yaşamak gebelik şüphesine yol açsa da hormonlu doğum kontrol yöntemlerinde adet görmemek sık karşılaşılan bir durumdur.
Doğum kontrol haplarının adet döngüsü üzerindeki etkilerini ve neden adet gecikmesine neden olabileceğini bu yazıda okuyabilirsiniz.
Doğum Kontrol Hapları Nasıl Çalışır?
Piyasada bulabileceğiniz çeşitli doğum kontrol hapları bulunmaktadır. Bunların pek çoğu yumurtlamayı engelleyerek gebeliğini önlemeye yardımcı olmaktadır. Yumurtalıkların yumurta üretmemesi halinde gebe kalmak mümkün değildir.
Doğum kontrol haplarında genelde östrojen ve progesteron hormonları birlikte bulunmakla birlikte bazı haplar yalnızca progesteron içerebilmektedir. Hem östrojen hem de progesteron, doğal adet döngüsünü etkileyerek yumurtlamayı engellemektedir. Bununla birlikte yalnızca progesteron içeren hapları kullanan kadınların bir kısmında yumurtlama devam edebilmektedir.
Östrojen ve progesteronu birlikte içeren kombine doğum kontrol haplarının neredeyse hepsinde 21 adet aktif, 7 adet plasebo yani inaktif hap bulunmaktadır. Plasebo haplar hormon içermeseler de hapların gebeliğe karşı koruması 7 gün boyunca devam etmektedir. Adet kanaması hormon kullanılmayan bu 7 gün içinde gerçekleşmektedir. Yalnızca progesteron içeren haplarda ise hormon alımına ara verilmeyip 28 günlük kutu bittikten sonra hemen diğer kutuya geçilmesi gerekmektedir.
Doğum kontrol hapları yumurtlamayı engellemenin yanı sıra servikal mukusu kalınlaştırarak spermin rahme ulaşmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca rahim duvarının incelmesini sağlayarak döllenmiş yumurtanın tutunmasını engellemeye yardımcı olmaktadır.
Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Ne Zaman Adet Olunur?
28 günlük kombine doğum kontrol hapları kullanıyorsanız, hormon içeren hapları almaya ara verdikten sonra birkaç gün içinde adet olursunuz. Bu süre kadından kadına değişiklik gösterebilmekle birlikte doğum kontrol hapları ile kanama genelde düzenli olmaktadır.
Doğum kontrol haplarınızı ilacın prospektüsündeki talimatlara göre alıyorsanız, gebeliğe karşı korunma ihtimaliniz yüzde 100’e yakındır. Bu nedenle doğum kontrol hapı kullanırken adet kanaması yaşamasanız dahi gebe kalmış olma ihtimaliniz çok düşüktür. Haplar özellikle her gün aynı saatte alındığında gebeliğe karşı korunmada çok etkilidir.
Bununla birlikte hiçbir doğum kontrol yönteminin gebeliğe karşı yüzde 100 koruma sağlayamayacağını unutmamak gerekir. Bu nedenle doğum kontrol hapı görürken adet gecikmeniz olursa her ihtimale karşı gebelik testi yaptırmanız faydalı olacaktır.
Paketteki plasebo olmayan hapları üç veya daha fazla kez almayı unuttuysanız, mevcut adet döngünüz içinde yumurtlama ihtimalinizde artış olacaktır. Bu nedenle hapları almayı unuttuktan birkaç gün sonra kanamanız olmazsa gebelik testi yaptırmalısınız.
Doğum Kontrol Hapları Adet Düzensizliği Yapar mı?
Doğum kontrol hapı kullanırken yaşanan kanama, normal adet kanamasıyla aynı değildir. Doğum kontrol hapı kullanılmayan doğal bir adet döngüsünde rahim duvarı olası bir gebeliğe hazırlanmak için kalınlaşır. Gebeliğin gerçekleşmemesi halinde ise bu tabaka kanama ile birlikte vücuttan dışarı atılır.
Doğum kontrol hapı kullanırken yumurtlama olmadığı için gerçek bir adet kanaması gerçekleşmez. Hap kullanırken ortaya çıkan kanamanın nedeni, belli bir süre hormon alıp doğum kontrolüne bir hafta ara verilmesiyle vücudun tepki göstermesidir. İlacı almaya hiç ara verilmediği takdirde hiç kanama olmaması mümkündür.
Doğum kontrol hapınızı düzenli kullandığınız halde ara kanama adı verilen lekelenme şeklindeki kanamayı yaşamamanızın nedenleri arasında şunlar olabilir:
Doğum kontrol hapının türü
Bazı doğum kontrol hapları, kanamanın olmamasına veya düzensiz olmasına neden olabilir. Bazı haplar uzun süre kanamaya neden olmayarak yılda yalnızca dört kez kanama görülmesine yol açabilir. Her kadının vücudu birbirinden farklı olduğu için doğum kontrol haplarının neden olabileceği etkileri tahmin etmek mümkün olmayabilir. Doğum kontrol hapları özellikle yeni kullanmaya başlandığı zaman adet gecikmesi yapabilir.
Stres
Stres, adet döngüsünü etkileyebilir ve döngünün uzamasına veya kısalmasına neden olabilir. Hatta bazı durumlarda adet kanamasının tamamen kesilmesine neden olabilir.
Hızlı kilo vermek
Hızlı kilo vermek vücuttaki hormon üretimini etkileyebilir. Kalori bakımından çok kısıtlayıcı bir diyet uygulamak, hormonal dengesizliklere yol açarak adet görmeyi engelleyebilir.
Aşırı kilolu olmak
Aşırı kilolu kadınlarda östrojen üretimi çok fazla olabilir. Bu da adet düzensizliğine veya adet görememeye yol açabilir.
Yoğun egzersiz
Yoğun egzersiz yapmak, hormon seviyelerini etkileyebilir ve adet görememeye neden olabilir. Bu durum özellikle profesyonel sporcularda görülmektedir.
Hastalık
Bazı hastalıklar adet kanamasının durmasına neden olabilir. Polikistik over sendromu (PKOS), adet görmeyi engelleyen sağlık sorunlarının başında gelmektedir.
Gebelik
Doğum kontrol hapları gebeliğe karşı yüksek koruma sağlıyor olsa da yüzde 100 etkili değildir. İhtimal düşük olsa da doğum kontrol hapı kullanırken gebe kalınabilir. Bu nedenle gebelik şüphesi olan kadınların gebelik testi yaptırması önemlidir.
Doğum Kontrol Hapı ile Adet Nasıl Geciktirilir?
Doğum kontrol hapları ile bilinçli olarak adeti geciktirmek veya adeti durdurmak mümkündür. Genelde adet kanaması şiddetli olan, yoğun karın ağrısı veya migreni olan kadınlar veya endometriozis gibi sağlık sorunları olan kadınlar, doğum kontrol hapları ile adet görmemeyi tercih edebilir.
Bununla birlikte hiçbir doğum kontrol yönteminin adeti tamamen ortadan kaldırabileceği düşünülmemelidir. Doğum kontrol hapları dahil olmak üzere tüm yöntemlerde ara kanama riski bulunduğu unutulmamalıdır.
Adet geciktirmek veya adeti durdurmak için kullanılan yöntemlerin başında kombine doğum kontrol hapları gelmektedir. Östrojen ve progesteron hormonlarını içeren kombine doğum kontrol haplarının bir paketinde 28 adet hap vardır. Bu hapların 21 tanesi hormon içeren gerçek haplar iken kalan 7 tanesi ise plasebo adı verilen hormon içermeyen haplardır.
Adet görmek istemeyen kadınlar, 21 gün boyunca hormon içeren hapları kullandıktan sonra 7 günlük plasebo haplarını kullanmamalıdır. Hormon içermeyen bu hapları kullanmak yerine yeni pakete geçilerek tekrar hormon içeren haplar alınmalıdır. Adet kanamasının tekrar başlaması istenene kadar buna devam edilmelidir.
Doğum kontrol haplarını adet geciktirmek veya görmemek için bu şekilde kullanmak mümkün olsa da her gün hap almanın bazı riskleri olabileceği unutulmamalıdır. Kombine doğum kontrol hapları kullanmak kan pıhtısı ve felç riskini arttırabileceği için özellikle sigara içen, 35 yaşından büyük olan ve yüksek tansiyonu olan kadınların kombine doğum kontrol hapı kullanıp kullanamayacaklarını doktorlarına danışmaları gerekir.
Sonuç Olarak
Doğum kontrol hapı, kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunan bir korunma yöntemi olduğu için bu yöntemi tercih etmeden önce doktorunuzla konuşmanız ve sizin için uygun olup olmadığına karar vermeniz önemlidir. Doğum kontrol hapı gebeliğe karşı korunmada etkili bir yöntem olmakla birlikte hiçbir yöntem yüzde 100 koruma sağlamadığı için adet gecikmesi gibi durumlar yaşamanız halinde her ihtimale karşı gebelik testi yapmanız gerekir.
