Embriyo dondurma, döllenmiş yumurtaların daha sonra kullanılmak üzere dondurularak saklanmasıdır. Embriyo dondurma genelde tüp bebek gibi kısırlık tedavileri ile birlikte kullanılan bir yöntemdir.
Embriyo dondurmada amaç, doğurganlığın korunmasını sağlamak ve gelecekte gebe kalabilmektir. Embriyo dondurmanın yumurta dondurmadan farkı, yumurtaların döllenmiş bir şekilde saklanmasıdır.
Embriyo dondurmanın neden yapıldığını, nasıl yapıldığını, dondurulmuş embriyo transferinin nasıl gerçekleştiğini ve embriyo dondurma işlemine dair merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Embriyo Dondurma Neden Yapılır?
Embriyo dondurma, çiftlerin kararıyla gerçekleştirilen bir işlemdir. Çiftler embriyo dondurmaya genellikle şu nedenlerden dolayı karar vermektedir:
Doğurganlığı korumak
Embriyo dondurma ile çiftlerin gelecekte kendi sperm ve yumurtaları ile oluşmuş embriyoları kullanarak bebek sahibi olma şansları olmaktadır. Doğurganlığı korumayı gerektirebilen durumlardan bazıları şunlardır:
- Kemoterapi gibi üreme sistemini etkileyebilecek bir tedavi görecek olmak
- Çocuk sahibi olmayı ileri yaşlara ertelemeyi istemek
- Zorunluluktan dolayı eşlerin bir süre birbirlerinden uzak kalacak olmaları
Yumurtalıkların aşırı uyarılmasını engellemek
Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar, yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromuna neden olabilir. Bu sendromda karında ağrı, kilo alma ve bulantı gibi hafif belirtilerin yanı sıra daha şiddetli belirtiler de görülebilir. Bu nedenle tüp bebek döngüsü içinde elde edilen embriyolar seçilip dondurularak saklandığında tekrar tüp bebek tedavisi görülmesi halinde yumurtalıkları uyarıcı ilaçların kullanılmasına gerek kalmayacaktır.
Genetik tarama yaptırmak
Tüp bebek tedavisinin avantajlarından bir tanesi, embriyoların rahme transfer edilmeden önce genetik açıdan incelenebilmesidir. Genetik tarama ile embriyoda kromozomal anomaliler olup olmadığı anlaşılarak düşük riski azaltılabilir. Bunun için embriyolardan doku örneği alınması ve kısa bir süre içinde değerlendirilmesi gerekir. Genetik taramadan elde edilen sonuçların değerlendirilebilmesi için gereken sürede embriyoların dondurularak saklanması gerekebilmektedir.
Transfer öncesi rahimde sıvı olması
Bazı durumlarda embriyo transferi yapılmadan önce rahimde sıvı olduğu görülebilmektedir. Bunun nedeni fallop tüplerinde sıvı birikmesi ise embriyonun transfer edilmesi halinde istenmeyen etkilere neden olabilmektedir. Embriyo dondurma sayesinde ertelenen transfer işlemi daha sonra gerçekleştirilebilir.
Embriyo Dondurma Öncesi Neler Yapılır?
Embriyo dondurma öncesi doktorunuzla görüşmeniz ve yapılacak işlem için onay vermeniz gerekir. Embriyo dondurma için doktorunuzla konuşmanız ve karar vermeniz gereken konulardan bazıları şu şekildedir:
- Kaç tane embriyo dondurulacağı
- Embriyoların kaç yıl saklanacağı
- Embriyoların saklanma süresinin dolması halinde ne yapılacağı
- Embriyoların saklanma süresi dolmadan eşlerin ölmesi veya çok hasta olması halinde ne yapılacağı
Doktorunuz aynı zamanda embriyoların hangi aşamada dondurulacağına karar vermenizi isteyecektir. Embriyolar, oluştuktan yaklaşık 72 saat sonra bölünme aşamasında dondurulabilmektedir. Bunun yanı sıra embriyoları blastosist aşamasında dondurmak da mümkündür.
Embriyo Dondurma Nasıl Yapılır?
Embriyo dondururken kullanılan iki yöntem bulunmaktadır. Bunlar, virtifikasyon ve yavaş dondurmadır.
Virtifikasyon sırasında embriyolara kriyoprotektif ajan (CPA) eklenir. CPA, antifriz görevi görür ve hücreleri buz kristallerinden korur. Sonrasında embriyolar -196,1 °C sıcaklıktaki sıvı nitrojen tanklarına yerleştirilir.
Yavaş dondurma çok fazla tercih edilen bir yöntem olmamakla birlikte bu yöntemde embriyolara vitrifikasyonda kullanılandan daha az miktarda kriyoprotektif ajan (CPA) eklenir. Sonrasında embriyolar, sıcaklığın yaklaşık iki saat boyunca yavaşça düşürüleceği bir makineye konur. Ardından embriyolar makineden çıkarılır ve -196,1 °C sıcaklıktaki sıvı nitrojen tanklarına yerleştirilir.
Her iki yöntemde de embriyolar küçük kaplarda saklanır ve üzerlerine ayrıntılı etiketler yapıştırılır. Embriyoların yaşı, eşlerin yaşından etkilenmediği için 35 yaşında dondurduğunuz embriyolar, 45 yaşına geldiğinizde kullanmak isterseniz, 10 yıl öncekiyle aynı durumda olacaklardır.
Dondurulmuş Embriyo Transferi Nasıl Yapılır?
Dondurulmuş embriyo transferi ilaçlı veya ilaçsız olmak üzere iki şekilde yapılabilmektedir. Ancak transfer yöntemine karar vermeden önce rahmi ve rahim içi kalınlığı kontrol etmek için ultrason yapılması gerekmektedir.
Dondurulmuş embriyo transferine hazır olduğunuzda hormon ilaçları kullanmaya başlamanız gerekebilir. Bu sayede rahim iç duvarının kalınlığı arttırılarak embriyonun tutunmasına uygun bir ortam oluşturulmuş olur.
Bazı durumlarda hormon ilaçları olmadan da transfer yapılabilmektedir. Bunun için doğal adet döngünüz takip edilir ve transfer gününe karar verilir. Transferin yapılacağı gün embriyolar çözdürülür ve embriyoların durumu kontrol edilerek rahme transfer edilir.
Embriyo Dondurmanın Zararları
Dondurulan embriyonun transfer edilmesi ile gerçekleşen gebeliklerde bebekte herhangi bir sağlık sorunu riski söz konusu olmamaktadır. Hatta dondurulup çözdürülen embriyolarda erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve gelişim kısıtlılığı gibi risklerin daha az olduğunu gösteren bazı araştırmalar bulunmaktadır.
Embriyo dondurma ile ilgili olarak görülebilecek risklerden bazıları şunlar olabilmektedir:
- Dondurma işlemi sırasında embriyoların zarar görmesi
- Embriyoların dondurulmak için uygun olmaması
- Embriyolar çözülüp transfer edildikten sonra gebeliğin gerçekleşmemesi
- Gebelikte preeklampsi ve plasenta akreata spektrum riskinin artması
- Birden fazla embriyo transfer edilmesi durumunda çoğul gebelik
Dondurulmuş Embriyo Transferinde Başarı Oranı
Dondurulmuş embriyo transferi, daha önce dondurulan embriyonun çözdürülerek kadının rahmine transfer edilmesidir. Bu süreç genellikle başarılı bir şekilde sonuçlanmakla birlikte başarı oranını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır.
Dondurulmuş embriyo transferinde başarı oranını etkileyen faktörlerden bazıları şu şekildedir:
- Eşlerin sağlık durumu
- Annenin yumurta toplandığı tarihteki yaşı
- Endometriozis, miyom ve polip gibi doğurganlıkla ilişkili sorunlar olup olmaması
- Daha önceki gebeliklerde veya kısırlık tedavilerinde yaşanan başarı veya başarısızlıklar
Doktorunuz, dondurulmuş embriyo transferini etkileyen faktörleri değerlendirerek başarı oranınızın yaklaşık olarak ne kadar olduğunu size açıklayacaktır.
Embriyo Dondurma ve Yumurta Dondurmanın Farkı Nedir?
Embriyo dondurma ve yumurta dondurma, birbirleriyle karıştırılabilen kavramlardır. Ancak bunlar tamamen farklı işlemler olduğu için hangisini yaptırmak istediğinize önceden karar vermeniz gerekir.
Yumurta dondurma, kadının yumurtalarının toplanarak gelecekte kullanılmak üzere dondurularak saklanmasıdır. Embriyo dondurma ise spermlerle döllenen yumurtaların dondurularak saklanmasıdır.
Yumurta, çoğunluğu sudan oluşan bir hücredir. Yumurta dondurulduğu zaman içindeki tüm sıvı alınıp nitrojen içerisinde saklanmaktadır. Yumurtanın çoğunluğu sudan oluştuğu için yumurta, embriyo kadar sağlam değildir. Embriyo ise 100 hücreden oluştuğu için yumurtaya göre daha sağlamdır. Bu nedenle embriyodaki sıvı alınsa dahi içinde hayatta kalmasını sağlayacak başka yapılar bulunmaktadır.
Yumurtalarınızı dondurmak isterseniz, yumurtalıklarınızın uyarılması için yaklaşık iki hafta ilaç kullanmanız gerekecektir. Bu süreçte yumurtaların nasıl geliştiğini görmek amacıyla ultrason ile yumurtalıkların kontrol edilmelidir. Yumurtalar toplanmaya hazır hale geldiğinde yumurta toplama işlemine geçilmekte ve yumurtalar sonrasında dondurulmaktadır.
Embriyo dondurmayı seçmeniz halinde yumurtalarınız toplandıktan sonra laboratuvara götürülecektir. Burada eşinizden alınan spermlerle yumurtalarınız bir araya getirilerek döllenmenin gerçekleşmesi beklenecektir. Sonrasında embriyoların belli bir süre gelişmesi beklenmekte ve embriyolar dondurularak saklanmaktadır.
Sonuç Olarak
Embriyo dondurma, döllenmiş yumurtaların daha sonra kullanılmak üzere dondurulması ve saklanmasıdır. Embriyo dondurma, doğurganlığın korunmasını ve ilerleyen yıllarda bebek sahibi olmayı mümkün kılmaktadır. Embriyo dondurmayı düşünüyorsanız, doktorunuzla görüşebilir ve neler yapmanız gerektiğini öğrenebilirsiniz.
