Gebelikte yüksek tansiyon ya da hipertansiyon, gebeliğin ikinci yarısında kan basıncının 140/90’dan yüksek olmasını ifade etmektedir. Gebelik sırasında görülen yüksek tansiyon vücudu normalden daha farklı şekillerde etkileyebilmektedir. Bu nedenle hem anne hem de bebek açısından çeşitli komplikasyonlarla karşılaşmamak adına yüksek tansiyonun kontrol altına alınması çok önemlidir.
Gebelikte yüksek tansiyon belirtilerini, nedenlerini, risklerini ve yüksek tansiyonunuz olması halinde neler yapabileceklerinizi bu yazıda okuyabilirsiniz.
Gebelikte Yüksek Tansiyon Belirtileri
Gebeliğe bağlı olarak ortaya çıkan yüksek tansiyon genellikle gebeliğin 20. haftasından sonra başlamakta ve doğumdan kısa bir süre sonra sona ermektedir. Gebeliklerin yaklaşık yüzde 6 ila 8’inde yüksek tansiyon görülmektedir.
Yüksek tansiyonun belirtileri her zaman kolayca fark edilebilir olmayabilir. Bu nedenle doktorunuzun tansiyonunuzu düzenli olarak kontrol edebilmesi adına doktor ziyaretlerinizi aktarmamanız önemlidir.
Yüksek tansiyon her zaman belirtiye neden olmamakla birlikte ortaya çıkabilen belirtilerden bazıları şu şekildedir:
- Şişkinlik
- Baş ağrısı
- Ani kilo alımı
- Görmede değişiklikler
- Mide bulantısı ya da kusma
- Tek seferde az miktarda idrar yapma
- Karında ağrı
Gebelikte Yüksek Tansiyon Sebepleri
Tansiyon, kanı damar duvarlarına doğru iten basıncın ya da kuvvetin ölçümüdür. Tansiyonunuz yüksek olduğunda kanınızın damar duvarına karşı olan basıncını normal aralığın üzerinde demektir.
Gebelik sırasında yaşanan yüksek tansiyon vücudu normal zamanlara göre daha farklı şekillerde etkileyebilmektedir. Gebelik boyunca vücuttaki kan miktarı arttığı için kalbin pompalaması gereken kan miktarı artmaktadır. Bu da vücuda fazladan yük binmesine neden olmaktadır.
Yüksek tansiyon, annenin yanı sıra plasentayı da etkileyebilen bir sorundur. Plasentanın yüksek tansiyon nedeniyle olumsuz şekilde etkilenmesi halinde anne karnındaki bebek, gelişmek için ihtiyaç duyduğu tüm besinler alamayabilir. Bu nedenle annede yüksek tansiyon olması halinde doğum öncesinde ve sırasında hem anne hem de bebek bu durumdan olumsuz olarak etkilenebilir.
Gebelikte yüksek tansiyonun nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte aşağıdaki durumlarda yüksek tansiyonun riskinin arttığı düşünülmektedir:
- 20 yaşın altında veya 40 yaşın üzerinde olmak
- Geçmiş gebeliklerde yüksek tansiyon veya preeklampsi yaşamış olmak
- Ailede gebelik yüksek tansiyonu öyküsü olması
- Lupus gibi bağışıklık sistemi bozukluğuna sahip olmak
- Böbrek hastalığına sahip olmak
- Çoğul gebelik
Gebelikte Yüksek Tansiyon Riskleri
Gebelikte yüksek tansiyon, anneyi ve bebeği farklı şekillerde etkileyebilmektedir. Yüksek tansiyonun anne açısından neden olabileceği komplikasyonlar şu şekildedir:
- Preeklampsi: Preeklampsi, annenin yüksek tansiyonunun olması ve böbrek ile karaciğer gibi bazı organlarının düzgün bir şekilde çalışmamasıdır. Preeklampsi belirtileri arasında idrarda protein bulunması, görmede değişiklikler ve şiddetli baş ağrıları yer almaktadır. Preeklampsi, ciddi sonuçlara neden olabileceği hafif preeklampside dahi tedavi görülmesi önemlidir. Preeklampsi tedavi edilmediğinde böbrek, karaciğer ve beyin hasarı gibi sorunlara yol açabilmektedir. Nadir olarak ise eklampsi ve HELLP sendromu adı verilen ve hayati tehlikeye neden olabilen ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.
- Gebelik diyabeti: Gebelik diyabeti, gebelikle ilişkili olarak ortaya çıkan diyabettir. Gebelik diyabetinde vücutta çok fazla glikoz bulunmaktadır. Gebelik diyabeti, ciddi sonuçlara yol açabileceği için gebeliğin 24 ila 28. haftaları arasında şeker yükleme testi yapılması gerekli olabilmektedir.
- Kalp krizi
- Böbrek yetmezliği: Böbrek yetmezliği, böbreklerin düzgün bir şekilde çalışmaması ve atıkların vücutta birikmesi sonucu oluşan ciddi bir sorundur.
- Plasenta dekolmanı: Plasentanın doğumdan önce rahim duvarından ayrıldığı ciddi bir komplikasyondur. Plasenta dekolmanında anne karnındaki bebek ihtiyacı olan oksijeni ve besinleri alamayabilir. Ayrıca annede şiddetli vajinal kanama görülebilir.
- Postpartum hemoraji: Postpartum hemoraji, doğum sonrası oluşan rahim kanamalarıdır. Nadir olarak görülen bir durumdur ve genelde doğumdan 1 gün sonra ortaya çıkmakla birlikte 12 haftaya kadar görülebilir.
- Pulmoner ödem: Akciğerlerin sıvıyla dolması ve nefes darlığına yol açmasıdır.
- Felç: Felç, beyne giden kan akışının durmasıdır. Kan pıhtısının beyne giden damarlardan birini tıkaması veya beyindeki damarlarda birinin patlaması halinde felç görülebilir. Felç açısından en önemli risk faktörlerinden biri yüksek tansiyondur.
Gebelik sırasında yüksek tansiyonunuz olması halinde sezaryen doğum yapma olasılığınız da daha yüksektir. Sezaryene ihtiyacınız olup olmadığına doktorunuz karar verecektir.
Yüksek tansiyonun anne karnındaki bebek açısından neden olabileceği komplikasyonlar ise şu şekildedir:
- Erken doğum: Doğumun, gebeliğin 37. haftasından önce gerçekleşmesidir. Tedaviye rağmen yüksek tansiyonu veya preeklampsisi olan kadınların bazı durumlarda erken doğum yapması gerekebilir.
- Fetal büyüme geriliği: Yüksek tansiyon, göbek kordonundaki damarların daralmasına neden olarak bebeğin yeteri kadar oksijen ve besin alamamasına ve yavaş büyümesine neden olabilir.
- Düşük doğum ağırlığı: Bebek, normalden daha düşük vücut ağırlığına sahip olarak doğabilir.
- Fetüsün ölümü: Anne karnındaki bebek, gebeliğin herhangi bir döneminde hayatını kaybedebilir.
- Yenidoğan ölümü: Bebek doğduktan sonra ilk 28 gün içinde hayatını kaybedebilir.
Gebelikte Yüksek Tansiyon Tedavisi
Doktorunuz, gebeliğiniz boyunca tansiyonunuzu belli aralıklarla kontrol edecektir. Tansiyon, gün içinde dalgalanmalar gösterebileceği gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak da farklılık gösterebilir.
Tansiyon ölçümleriniz sırasında normalin üzerinde değerlerle karşılaşılması halinde yüksek tansiyondan şüphelenmek mümkündür. Doktorunuz, teşhisten emin olmak için tansiyonunuzu tekrar kontrol edecek ve tansiyonunuzun sabit değerler göstermemesi halinde ek testler yapılmasını isteyecektir.
Yüksek tansiyon teşhisi için tansiyonun ölçülmesi dışında aşağıdaki testlere başvurulabilir:
- İdrarın protein bakımından kontrol edilmesi
- Vücutta şişkinlik olup olmadığının kontrol edilmesi
- Karaciğer ve böbrek fonksiyonları ile pıhtılaşma faktörlerinin kontrol edilmesi için kan testi
Yapılan tetkik ve testler sonucu yüksek tansiyonunuz olduğu anlaşılırsa öncelikle doktorunuzu daha sık ziyaret etmeniz ve tansiyonunuz ile idrarınızı düzenli olarak kontrol ettirmeniz gerekecektir. Ayrıca tansiyonunuzu evde kendiniz de takip etmeniz, tansiyonunuzu düşürmek için ilaç kullanmanız ve gerekli görülmesi halinde hastanede kalmanız gerekebilir.
Yüksek tansiyon tedavisinde amaç tansiyonu düşürmek ve yüksek tansiyonun neden olabileceği komplikasyonları önlemektir.
Gebelikte annede yüksek tansiyon olması halinde bebeğin sağlığının kontrol edilmesi için ultrason, nonstres test, biyofizik profil, Doppler ultrasonu ve fetüsün hareketlerinin takip edilmesi gerekli olabilmektedir.
Gebelikte yüksek tansiyonunuz olması halinde doktorunuzun belirlediği tedavi planına uymanız çok önemlidir. Bunun yanı sıra gebeliğiniz sırasında yüksek tansiyon sorununuz varsa aşağıdaki adımları takip etmeniz, gebeliğinizin sağlıklı geçmesi açısından gereklidir:
- Doktorunuzun tavsiye ettiği ilaçları kullanın.
- Evde tansiyonunuzu düzenli olarak ölçün.
- Tüm doktor randevularınıza gidin.
- Bebeğinizin sağlığı için erken doğum yapmanız gerekebileceğini kabul edin.
- Sağlıklı beslenin ve az tuz tüketin.
- Doktorunuzun tavsiye ettiği egzersizleri yapmaya çalışın.
Gebelikte yüksek tansiyon sorunu yaşayan pek çok kadının doğru bakım ve tedavi ile herhangi bir komplikasyon yaşamadan gebeliğini tamamlayabildiğini unutmayın.
Sonuç Olarak
Gebelikte yüksek tansiyon, hem anne hem de bebek açısından ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bununla birlikte gebeliğe bağlı olarak görülen yüksek tansiyon genellikle doğumdan sonra kendi kendine geçmektedir.
Gebelikte yüksek tansiyonun tedavisinde ilaç kullanımı, tansiyonun düzenli olarak ölçülmesi ve yaşam tarzında değişiklikler yapmak çok önemlidir. Yüksek tansiyon, iyi bir şekilde kontrol altına alındığı zaman herhangi ciddi bir komplikasyonla karşılaşmamak mümkündür.
Yüksek tansiyon kontrol altına alınmadığında ciddi komplikasyonlara neden olabileceği için doktorunuzun tavsiyelerine uymanız önemlidir. Tansiyonunuzla ve gebeliğinizle ilgili endişeleriniz olmanız halinde doktorunuzla bir an önce iletişime geçmeli ve neler yapabileceğinizi öğrenmelisiniz.
