Histerektomi, rahmin ameliyatla alınmasıdır. Genellikle diğer tedavi yöntemlerinin işe yaramaması halinde tercih edilen histerektomi sonrası adet görmek ve gebe kalmak mümkün değildir. Histerektomi genelde sorun yaratan miyomlar, endometriozis, adet dışı kanama ve kanser gibi nedenlerden dolayı yapılmakta ve ameliyat sonrası iyileşme süreci yaklaşık 4-6 hafta sürmektedir.
Histerektominin nedenlerini, çeşitlerini, neden olabileceği komplikasyonları ve histerektomiye dair merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Histerektomi Nedir?
Histerektomi, rahmin ve genelde rahim ağzının ameliyatla alındığı bir yöntemdir. Histerektominin nedenine bağlı olarak ameliyat sırasında rahimle birlikte fallop tüpleri ve yumurtalıklar gibi çevre organların ve dokuların alınması gerekli olabilir.
Adet döneminde rahim içine ait tabaka dışarı atılmakta ve gebelik boyunca bebeğin geliştiği yer rahim olmaktadır. Bu nedenle histerektomi ile rahim alındıktan sonra adet görmek veya gebe kalmak mümkün olmamaktadır.
Histerektomi Neden Yapılır?
Histerektomi, rahimle ilgili sorunların diğer tedavi yöntemleriyle çözülememesi halinde gerçekleştirilen bir ameliyattır. Histerektomi yapılmasını gerektiren sorunlar genel olarak şu şekildedir:
Miyomlar
Rahim miyomları, yoğun kanama ve ağrı gibi belirtilere neden olabileceği gibi doğurganlığı da etkileyebilmektedir. Miyomlar genelde doğum kontrol hapları veya miyomektomi gibi prosedürlerle tedavi edilmekle birlikte bu tedavilerin işe yaramadığı durumlarda histerektomi gerekli görülebilir.
Kanser
Rahim, yumurtalık ve rahim ağzı kanseri gibi kanserlerde histerektomi gerekli olabilir. Kanser tedavisinde izlenecek yol, kanserin ne kadar ilerlediğine ve diğer tedavi seçeneklerinin ne ölçüde işe yaradığına göre farklılık gösterecektir. Hatta bazen kanser şüphesi halinde de histerektomi önerilebilmektedir.
Endometriozis
Endometrioziste rahme ait doku, rahim dışında bir yerde oluşmaktadır. Endometriozis nedeniyle karın bölgesinde yoğun ağrı ve adet düzensizliği gibi belirtilere rastlanabilmekte ve hatta kısırlık görülebilmektedir. Endometrioziste ilk seçenek histerektomi olmamakla birlikte yaşanan belirtilerin azaltılamaması halinde hastaya histerektomi önerilebilmektedir.
Adenomyozis
Adenomyozis, rahim duvarının rahimdeki kaslı dokuya doğru büyümesiyle gerçekleşmektedir. Bu durum rahim duvarının kalınlaşması sonucu ağrıya ve yoğun kanamaya neden olabilmektedir. Adenomyozis genelde menopoz sonrası ortadan kaybolmakla birlikte yaşanan belirtiler çok yoğunsa ve hormon tedavilerine yanıt alınamıyorsa histerektomi gerekli olabilir.
Enfeksiyon
Pelvik inflamatuar hastalık, bakteriyel bir enfeksiyon olup şiddetli pelvik ağrıya neden olabilmektedir. Bu enfeksiyon erken teşhis edilirse genelde antibiyotikle tedavi ediliyor olsa da enfeksiyonun ilerleyip rahme zarar vermesi halinde histerektomi gerekli görülebilir.
Hiperplazi
Rahim duvarının aşırı kalınlaşmasına hiperplazi adı verilmektedir. Vücutta çok fazla östrojen üretilmesi sonucu meydana gelebilen bu rahatsızlık rahim kanserine yol açabilmektedir. Kanser olmaması halinde hiperplazi tedavisi genelde hormonlarla gerçekleştiriyor olsa da kanser şüphesi mevcutsa histerektomi gerekebilir.
Adet dışı kanama
Miyomlar, enfeksiyonlar, hormonal değişimler, kanser ve diğer bazı sağlık sorunları adet dışı kanamaya ve karın ağrısı gibi rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Adet dışı yoğun kanamanın tedavisi bazen yalnızca histerektomi olabildiği için diğer tedavi yöntemlerinin işe yaramaması halinde histerektomiye başvurulması gerekebilir.
Rahim sarkması
Rahim sarkması, rahmin yerinden kayarak vajinaya doğru inmesidir. Birden fazla normal doğum yapan kadınlarda görülebilen bu durum aynı zamanda obezitede ve menopozda da görülebilmektedir. Rahim sarkmasının tedavisi için bazen egzersizler yeterli olabilse de bunların işe yaramadığı durumlarda histerektomi yapılabilir.
Doğumla ilgili sorunlar
Bazen vajinal ya da sezaryen doğum sonrası histerektomi yapılması gerekebilir. Nadir olarak gerekli olmakla birlikte aşırı kanama gibi komplikasyonlar nedeniyle rahmin tamamen alınmasına ihtiyaç duyulabilir.
Plasenta akreata
Plasenta akreata, plasentanın rahim duvarına doğru büyümesiyle meydana gelir. Plasenta akreatada yoğun kan kaybının önüne geçmek için sezaryen doğum ve histerektomi gerekli olabilir.
Histerektomi Çeşitleri
Doktorunuz, yaşadığınız soruna göre hangi histerektomi çeşidinin yapılması gerektiğine karar verecektir. Bu sayede fallop tüplerinin ve/veya yumurtalıkların alınması gerekip gerekmediği belirlenecektir.
Histerektomi çeşitleri şu şekildedir:
Total histerektomi: Rahim ve rahim ağzı alınmakla birlikte yumurtalıklar bırakılmaktadır.
Supraservikal histerektomi: Rahmin yalnızca üst kısmı alınmakta ve rahim ağzı bırakılmaktadır.
Bilateral salpingo-ooferektomi ve total histerektomi: Rahim, rahim ağzı, fallop tüpleri ve yumurtalıklar alınmaktadır. Menopozda değilseniz, bu ameliyatla yumurtalıklar alındığı için menopoz belirtileri başlayacaktır.
Bilateral salpingo-ooferektomi ve radikal histerektomi: Rahim, rahim ağzı, fallop tüpleri, yumurtalıklar, vajinanın üst kısmı ve çevre dokular ile lenf bezleri alınmaktadır. Bu ameliyat genelde kanser söz konusu olduğunda gerçekleştirilmektedir.
Histerektomi Nasıl Yapılır?
Doktorunuz, histerektominin nasıl yapılması gerektiğine karar verecek ve ameliyatı siz genel anestezi veya bölgesel anestezi altındayken yapacaktır. Histerektomi farklı cerrahi yaklaşımlarla şu şekilde yapılmaktadır:
Vajinal histerektomi
Vajinal histerektomide vajinanın üst kısmından bir kesi açılarak rahim dışarı çıkarılır. Eriyen dikişler kullanılarak vajinadaki kesi dikilir. En az komplikasyonun görüldüğü ve en hızlı iyileşmenin sağlandığı histerektomi yöntemidir.
Laparoskopik histerektomi
Göbek deliğinin altında ufak bir kesi açılarak kesinin içinden laparoskop adı verilen ince bir alet geçirilir. Ardından diğer cerrahi aletler ufak kesilerden geçirilir. Rahim, karındaki kesilerden çıkarılabileceği gibi vajinadan küçük parçalar halinde geçirilebilir. İyileşme süresi abdominal histerektomiye göre daha kısadır.
Abdominal histerektomi
Karında 15-20 cm’lik bir kesi açılır. Kesi genelde göbek deliğinden kasık bölgesine kadar yapılır. Genelde kanser söz konusu olduğunda veya rahim dışındaki yerlere hastalık yayıldığında tercih edilir. İyileşme süresi diğer yöntemlere göre daha uzundur.
Robotik cerrahiyle histerektomi
Histerektomi yapılırken robotik bir makineden yardım alınır. Pelvik bölgenin görülebilmesi için karın bölgesinde kesi açılarak laparoskop yerleştirilir. Ardından diğer kesilerden geçirilen cerrahi aletler robotik kollar ve doktor tarafından kontrol edilerek prosedür gerçekleştirilir. İyileşme süreci laparoskopik histerektomi ile benzerdir.
Histerektomi Komplikasyonları
Histerektomi genel olarak güvenli bir operasyon olmakla birlikte her ameliyatta olduğu gibi histerektomide de bazı riskler söz konusudur. Histerektomi sonrası görülebilen komplikasyonlardan bazıları şu şekildedir:
- Enfeksiyon
- İşlem sırasında ya da sonrasında yoğun kanama
- Diğer organların zarar görmesi
- Kan pıhtıları
- Anestezi nedeniyle solunum ya da kalp sorunları
- Bağırsak tıkanıklığı
- İdrar yapmada zorluk
- Ölüm
Histerektomi sonrası bazı kadınlarda cinselliğe karşı ilginin kaybı veya depresyon görülebilmektedir. Bu nedenle histerektomi sonrası bu gibi belirtiler yaşamanız halinde doktorunuzla görüşmeniz gerekir.
Histerektomi sırasında yumurtalıklarınız alınmışsa ve ameliyat öncesi menopozda değilseniz, ameliyat sonrasında şunlar gibi menopoz belirtileriyle karşılaşabilirsiniz:
- Sıcak basması
- Vajinal kuruluk
- Ruh halinde değişimler
Yumurtalıkların alınması aynı zamanda kemik kitlesinin kaybı, kalp hastalıkları ve idrar tutamama gibi sorunların riskini arttırabildiği için bu süreçte nelerle karşılaşabileceğinizi ve neler yapabileceğinizi doktorunuza danışmanız önemlidir.
Sonuç Olarak
Histerektomi, çeşitli sağlık sorunlarının neden olduğu belirtilerin ortadan kaldırılması için yapılan bir ameliyattır. Histerektomi sonrası menopoza girileceği için adet görmek veya gebe kalmak mümkün değildir. Bu nedenle doktorunuzla histerektominin avantajlarını ve dezavantajlarını konuşmanız ve ameliyat öncesi tüm süreç hakkında bilgi sahibi olmanız çok önemlidir.
