Fallop tüpleri, rahmin her iki tarafında bulunan ve olgunlaşmış yumurtanın, yumurtalıklardan rahme taşınmasını sağlayan tüplerdir. Fallop tüplerinde çeşitli nedenlerden dolayı tıkanıklık meydana gelmesi halinde yumurtanın spermle bir araya gelmesinde sorunlar olabileceği için tüp tıkanıklığı, doğurganlığı etkileyebilen bir sorundur.
Tüp tıkanıklığı olan kadınlar, hamile kalmaya çalışana kadar hiçbir belirtiyle karşılaşmayabilir. Tüp tıkanıklığı olması halinde genelde adet düzensizliğinin de görüleceği düşünülmekle birlikte tıkanıklık olmasına rağmen adet dönemleri düzenli olabilmektedir.
Tüp tıkanıklığının nedenlerini, nasıl anlaşılabildiğini ve tüp tıkanıklığınız olması halinde neler yapabileceğinizi bu yazıda okuyabilirsiniz.
Tüp Tıkanıklığı Nedir?
Tüp tıkanıklığı, kadın kısırlığında yaygın olarak görülen sorunlardan bir tanesidir. Tüplerin tıkalı olması halinde yumurta ile spermin bir araya gelememesi durumunda hamileliğin gerçekleşmesi mümkün olmayabilir.
Normalde adet döngüsü içinde yumurtalıklardan bir tanesi bir adet yumurta bırakır. Bu yumurtanın fallop tüplerinden geçerek rahme ulaşması gerekir. Hamilelik için spermin de rahim ağzından ve fallop tüplerinden geçerek yumurtaya ulaşması şarttır. Spermin yumurtayı döllemesi genelde yumurta tüpten geçerken gerçekleşir.
Fallop tüplerinden birinin ya da her ikisinin tıkalı olması halinde yumurta rahme ve sperm yumurtaya ulaşamaz. Bu nedenle döllenme gerçekleşmeyeceği için hamilelik mümkün olmaz. Bununla birlikte bazı durumlarda tüpün tamamen değil, kısmen tıkalı olması mümkündür. Tüplerin kısmen tıkalı olması halinde döllenmiş yumurta rahim yerine fallop tüplerine yerleştiği bir komplikasyon olan dış gebelik riskinde artış olabilir.
Tüp Tıkanıklığı Belirtileri
Tüp tıkanıklığı genelde hamile kalamama dışında herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Bununla birlikte tüp tıkanıklığı olan kadınların bazılarında pelviste veya karında ağrı gibi belirtilere rastlanabilmektedir. Bu ağrı, adet dönemlerinde düzenli olarak ortaya çıkabileceği gibi normalde de sabit olarak devam eden bir ağrı şeklinde olabilir.
Tüp tıkanıklığı kendi başına genelde hiçbir belirtiye neden olmasa da tıkanıklığa neden olan faktörler nedeniyle ortaya çıkan belirtiler olabilir. Örneğin, endometriozisiniz olması halinde adet dönemleriniz ağrılı ve ağır geçiyor olabilir. Endometriozis, tüp tıkanıklığı riskini arttırmaktadır. Bu nedenle endometriozis nedeniyle tüplerinizde tıkanıklık varsa bununla ilişkili olarak ağrınız olabilir.
Tüplerde tıkanıklık olması, döllenmiş yumurtanın tüplerde kalmasına ve dış gebeliğe neden olabilir. Dış gebelikte her zaman belirti görülmemekle birlikte bazı kadınlarda mide ağrısı veya vücudun tek tarafında ağrı ya da vajinal kanama gibi belirtiler görülebilir. Dış gebelik, tehlikeli bir komplikasyon olduğu için dış gebelik şüpheniz olması halinde bir an önce tıbbi yardım almanız gerekir.
Tüp Tıkanıklığı Nedenleri
Tüp tıkanıklığı genelde skar doku ve pelvik yapışıklıklar nedeniyle meydana gelmektedir. Skar doku ve pelvik yapışıklıklar, aşağıdakiler dahil olmak üzere pek çok nedenden dolayı ortaya çıkabilmektedir:
- Pelvik inflamatuar hastalık: Pelvik inflamatuar hastalık, skar dokuya veya fallop tüplerinde sıvı birikmesine neden olabilir.
- Endometriozis: Endometriyal doku, fallop tüplerinde birikebilir ve tıkanmaya yol açabilir. Diğer organların dış kısımlarında meydana gelen endometriyal dokular da fallop tüplerinde yapışıklıklara yol açabilir.
- Cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonlar: Klamidya ve bel soğukluğu gibi enfeksiyonlar, skar dokuya neden olabilir ve pelvik inflamatuar hastalığa yol açabilir.
- Geçmiş dış gebelik: Geçmişte dış gebelik yaşamış olmak, fallop tüplerinde hasara neden olabilir.
- Rahim miyomları: Kansersiz tümörler olan rahim miyomları, fallop tüplerinde tıkanıklık yapabilir.
- Geçmiş karın ameliyatı: Fallop tüpleri dahil olmak üzere geçmişte karın bölgesinden geçirilen ameliyatlar, tüpleri tıkayacak yapışıklıklar oluşmasına neden olabilir.
Tüp tıkanıklığına neden olan pek çok faktörü engellemek mümkün değildir. Bununla birlikte cinsel ilişki sırasında kondom gibi bariyer yöntemler kullanarak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korunabilir ve bu enfeksiyonlar nedeniyle meydana gelebilecek skar dokulara engel olabilirsiniz.
Tüp Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır?
Tüp tıkanıklığını teşhis etmek zor olabilmektedir. Tüp tıkanıklığının teşhisinde kullanılan çeşitli yöntemler bulunmakla birlikte bunlar arasında en sık kullanılanı, rahim filmidir.
Histerosalpingografi veya kısaca rahim filmi, tüplerdeki tıkanıklıkları teşhis etmek için kullanılan bir tür röntgendir. Rahim filmi sırasında rahme ve fallop tüplerine boya verilerek röntgende tüplerin daha detaylı bir şekilde görülmesi sağlanmaktadır. Rahim filminin adet döngüsünün ilk yarısında yapılması gerekmektedir.
Doktorunuz, rahim filmi sonrası tüplerinizde tıkanıklık olup olmadığından emin olamadıysa aşağıdaki yöntemlere başvurmak isteyebilir:
- Sonohisterografi: Bu prosedür, rahim filmine benzemekle birlikte fallop tüplerinin görüntüsünü elde etmek için röntgen ışınları yerine ses dalgaları kullanmaktadır.
- Laparoskopi: Laparoskopi ile küçük bir kesi açılıp bu kesiden kamera sokularak fallop tüplerine içeriden bakılabilir. Tıkalı tüpleri tespit etmek için en kesin yöntem laparoskopi olmakla birlikte invaziv bir yöntem olduğu için doktorunuz erken tanı için laparoskopi yapılmasını istemeyebilir.
Tüp Tıkanıklığı Tedavisi
Tüp tıkanıklığını cerrahi olarak açmak mümkündür. Bununla birlikte ameliyat, skar dokunun ne büyüklükte ve tıkanıklığın nerede olduğuna bağlı olarak farklı şekillerde yapılabilmektedir.
Tüp tıkanıklığı ameliyatında başvurulan yöntemler şu şekildedir:
- Skar dokuyu ortadan kaldırmak
- Fallop tüpünün dışında yeni bir açıklık oluşturmak
- Fallop tüpünün içinde açıklık oluşturmak
Tüp tıkanıklığı ameliyatı genellikle açık ameliyata göre daha az invaziv bir yöntem olan laparoskopik cerrahi ile gerçekleştirilmektedir.
Tüp Tıkanıklığı Önlenebilir mi?
Tüp tıkanıklığı çoğu durumda pelvik enfeksiyonlar nedeniyle meydana gelmektedir. Pelvik enfeksiyonların ise bir kısmı cinsel yolla bulaşan hastalıklar nedeniyle oluşmaktadır. Bu nedenle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak adına düzenli olarak test yaptırmanız ve enfekte olmanız halinde bir an önce tedavi görmeniz önemlidir.
Enfeksiyon tespit edildikten sonra bir an önce antibiyotik tedavisine başlamak gerekir. Ancak enfeksiyonun tedavi edilmesi, tüplerde tıkanıklık olmayacağı anlamına gelmemektedir. Antibiyotik yalnızca enfeksiyona neden olan bakterinin ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaktır. Bu nedenle tüplerinizde tıkanıklık oluşup oluşmadığını anlamak için ayrıca muayene olmanız gerekecektir.
Kondom gibi bariyer yöntemler kullanmak ve düzenli olarak test olmak, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar nedeniyle oluşabilecek tüp tıkanıklıklarını engellemek için en etkili yöntemlerdir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı önlem alarak pelvik enfeksiyonları engelleyebilir ve tüplerinizin sağlıklı kalmasını sağlayabilirsiniz.
Tüp Tıkanıklığı ve Tüp Bebek
Tüp tıkanıklığınız varsa spermin yumurtaya ulaşması zor veya imkansız olacağı için doğal yolla hamile kalmanız mümkün olmayabilir. Bununla birlikte döllenme başarılı bir şekilde gerçekleşmiş olsa dahi tıkanıklık nedeniyle embriyo, rahme ulaşamayıp tüplere tutunabilir ve burada gelişmeye başlayıp dış gebeliğe yol açabilir. Dış gebelik, anne açısından hayati tehlikeye neden olan bir komplikasyondur ve devam etmesi mümkün değildir.
Tüp bebek tedavisinde fallop tüplerine ihtiyaç duyulmadığı için doktorunuz, tüp bebek yoluyla hamile kalmanızı tavsiye edebilir. Tüp bebek tedavisinde kadından alınan yumurtalar ile erkekten alınan spermler bir araya getirilir ve döllenme gerçekleştikten sonra embriyo veya embriyolar doğrudan rahme transfer edilir. Bu sayede fallop tüpleri kullanılmadan hamilelik gerçekleşebilir.
Tüp bebek tedavisinde başarı oranları hastadan hastaya değişiklik göstermektedir. Bununla birlikte tedavinin genel olarak 35 yaşın altındaki kadınlarda daha başarılı olduğu söylenebilir. Tüp bebeğin 35 yaşın altındaki kadınlarda daha yüksek oranda başarı sağlamasının nedeni, kadın doğurganlığının 35 yaşından sonra doğal olarak azalmasından kaynaklanmaktadır.
Sonuç Olarak
Tüp tıkanıklığı, kısırlığa neden olabilen bir sorundur. Bununla birlikte tüp tıkanıklığı olan kadınların bebek sahibi olmaları mümkündür. Tüp tıkanıklığı çoğu zaman laparoskopik cerrahi ile tedavi edilebilmekte ve bu sayede doğurganlığın artması sağlanabilmektedir. Ameliyatın mümkün olmadığı durumlarda ise ortada tüp tıkanıklığından başka bir sorun yoksa tüp bebek tedavisi ile hamile kalınabilmektedir.
