HPV, enfeksiyona neden olan bir virüs olup 100’ün üzerinde HPV tipi olduğu bilinmektedir. HPV’nin bazı türleri siğillere neden olurken bazıları ise kansere yol açabilmektedir.
HPV’nin çoğu tipi kansere neden olmamakla birlikte genital bölgeyi etkileyen HPV tipleri rahim ağzında kansere neden olabilmektedir. Aynı zamanda anüs, penis, vajina ve vulva gibi bölgelerde görülen kanserlerin de HPV enfeksiyonu ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir.
HPV enfeksiyonları genellikle cinsel yolla veya cilt teması ile bulaşmaktadır. HPV aşısı, genital siğillere ve rahim ağzı kanserine neden olma ihtimali yüksek HPV tiplerine karşı korunmaya yardımcı olabileceği için yaşınız kaç olursa olsun HPV aşısı olmanız önemlidir.
HPV Nedir?
İnsan papilloma virüsü veya HPV, vücudun çeşitli bölgelerini etkileyebilen bir virüstür. Elleri, ayakları, yüzü ve cinsel organları etkileyebilen HPV’nin 100’ün üzerinde tipi olduğu bilinmektedir. Bunlardan yaklaşık 30 tanesinin vulva, vajina, rahim ağzı, penis ve skrotum dahil olmak üzere cinsel organları etkilediği bilinmektedir.
Cinsel organları etkileyen HPV tipleri temas yoluyla bulaşan enfeksiyonlardır. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar genelde korkutucu olmakla birlikte cinsel organları etkileyen HPV tiplerinin çoğu zararsızdır. Bunlardan bir tanesi yaygın olarak görülen ve genital siğillere neden olan HPV tipi olmaktadır.
Bununla birlikte bazı HPV tipleri sağlık açısından oldukça risklidir ve rahim ağzı kanseri gibi kanserlere yol açabilmektedir. Erken teşhis ve tedavi ile HPV’nin kansere neden olmasını engellemek mümkün olabilmektedir.
HPV Nasıl Bulaşır?
HPV, cinsel ilişki sırasında cilt teması ile bulaşan bir virüstür. Enfeksiyon oluşması halinde vulva, vajina, rahim ağzı, penis, skrotum, rektum ve anüs gibi bölgeler etkilenebilir. Virüsün cinsel organların birbiriyle temas etmesinin yanı sıra ellerin cinsel organlara teması yoluyla da bulaşabileceği düşünülmektedir.
HPV, cilt teması yoluyla bulaştığı için oldukça bulaşıcı bir virüstür. Virüsün bulaşması için vücut sıvılarının temas etmesi gerekli olmayıp yalnızca cilt temasının olması yeterlidir. Bu nedenle ilişki sırasında boşalma gerçekleşmese dahi virüsün bulaşması mümkündür.
Cinsel organlarda siğillere neden olan HPV hamile kadınlarda bebeğe bulaşarak bebeğin enfekte olmasına da neden olabilmektedir. Nadiren görülmekle birlikte HPV’nin bebeğin gırtlağında iyi huylu tümör oluşuma da neden olması da mümkündür.
HPV Nasıl Tespit Edilir?
Genital siğillere neden olan HPV fiziksel muayene ile tespit edilebilir. Ancak yüksek riskli HPV tipleri genelde belirtiye neden olmadığı için bu durumda HPV rutin bir Pap smear taraması veya HPV tespit edilebilir.
Pap smear: Pap smear, tedavi edilmemesi halinde kansere dönüşebilecek hücreleri taramak için yapılır. Rahim ağzı kanseri neredeyse her zaman yüksek riskli HPV tiplei nedeniyle meydana gelir.
HPV testi: HPV testleri ile tedavi edilmemesi halinde kansere dönüşebilecek yüksek riskli HPV tipleri tespit edilebilir.
Kolposkopi: Pap smear sonucu anormal hücreler tespit edildiyse ve HPV testi sonucu pozitif geldiyse kolposkopi yapılması gerekebilir. Kolposkopide ucunda ışık bulunan bir aletle rahim ağzındaki hücreler büyütülerek daha net bir hale getirilir. Bu hücrelerden örnek alınarak incelenebilir ve hücrelerin kanserli olup olmadıkları kontrol edilebilir.
Asetik asit uygulaması: Asetik asit, Pap smear veya HPV testine erişimi zor olan yerlerde tercih edilebilir. Asetik asit ile anormal hücrelerin rengi değiştirilerek bunların diğer hücrelerden ayrılması sağlanabilir.
HPV Nasıl Tedavi Edilir?
HPV’nin siğillere neden olması halinde siğiller zaman içinde kendi kendine geçebilmektedir. Ancak virüsten tamamen kurtulmak mümkün olmadığı için siğillerin zamanla vücudun başka bölgelerinde ortaya çıkması mümkündür.
Siğil tedavisinde kullanılan ilaçlar genelde doğrudan lezyon üzerine uygulanmaktadır. Siğil tedavisinde başvurulan ilaçlardan bazıları şunlardır:
Salisilik asit: Salisilik asit içeren ürünler, siğilin katmanlarını yavaş yavaş ortadan kaldırarak işe yarar. Siğiller için kullanılan salisilik asit içeren ürünler güçlü olduğu için bu ürünlerin yüz için kullanılması genelde uygun olmamaktadır.
İmikimod: Reçeteli satılan bu krem ile bağışıklık sisteminin HPV ile savaşma becerisi arttırılabilir. Kremin yan etkiler arasında uygulanan bölgede kızarıklık ve şişkinlik görülebilir.
Podofilin: Reçeteli satılan kremlerden bir diğeri olan podofilin ile genital siğil dokusu yok edilir. Podofilin sürülen yerlerde yanma ve kaşıntı gibi yan etkiler görülebilir.
Triklorasetik asit: Bu kimyasal ile avuç içi, ayak tabanı ve cinsel organlardaki siğiller yakılabilir.
Yukarıdaki ilaçların siğiller üzerinde işe yaramaması halinde aşağıdaki prosedürlere başvurulabilir:
- Sıvı nitrojen ile dondurma (kriyoterapi)
- Elektrik akımı ile yakma (elektrokoter)
- Ameliyatla alma
- Lazer cerrahisi
HPV’nin rahim ağzında anormal hücrelere neden olması halinde ise prekanseröz lezyonun çıkarılması için dondurma, lazer, ameliyat, halka elektrocerrahi eksizyon prosedürü ve konizasyon gibi yöntemlere başvurulabilir.
HPV Bulaşması Nasıl Engellenir?
HPV’nin bulaşmasını kesin olarak engellemenin tek yolu cinsel ilişkiye girmemektir. Bununla birlikte cinsellik hayatın normal bir parçası olduğu için bunu yapmak pek mümkün değildir. Bu nedenle HPV’den korunmanın en iyi yolunun gerekli önlemleri almak olduğu söylenebilir.
Aşağıdaki öneriler ile HPV’ye yakalanma riskinizi azaltmanız mümkün olabilir:
- HPV aşısı olun. HPV’den korunmanın en iyi yolu aktif bir cinsel yaşama sahip olmadan önce aşı yaptırmaktır. HPV’yi önlemek için yapılan aşılar, rahim ağzı kanserlerine ve siğillerine neden olan HPV tiplerine karşı etkili olmaktadır. Bu nedenle aşı olmadıysanız doktorunuza danışabilir ve aşınızı eczaneden alarak yaptırabilirsiniz.
- Düzenli olarak tarama ve test yaptırın. HPV ve anormal hücrelerin erken tespit edilmesi ile rahim ağzı kanseri önlenebilir. Bu nedenle cinsel hayatı aktif olan kadınların 21 yaşından itibaren düzenli olarak Pap smear yaptırmaya başlamaları gerekir. Pap smear sonuçlarına bağlı olarak testin 1 ila 3 yılda bir tekrarlanması gerekebilir. 30 ila 65 yaşları arasında ise Pap smear’a ek olarak HPV testi yaptırmak gerekir. 65 yaş sonrası ise tarama yaptırmak gerekli olmayabilir. Yaşınıza uygun olarak hangi testleri ve taramaları yaptırmanız gerektiğini doktorunuza danışabilirsiniz.
- Cinsel ilişki sırasında korunun. Prezervatif gibi bariyer yöntemler, HPV’ye karşı meni ya da vajinal sıvı ile bulaşan diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara kıyasla daha az etkilidir. Bununla birlikte her ilişki sırasında prezervatif kullanarak HPV bulaşma riskini azaltabilirsiniz.
- Partnerinizi koruyun. HPV’niz varsa bunu partnerinize haber verin. Genital siğilleriniz varsa veya yüksek riskli HPV tiplerinin bulaşması söz konusuysa tedaviniz sırasında cinsellikten uzak durmanız gerekebilir. Bu süreçte hangi önlemleri alabileceğinizi doktorunuzla konuşabilirsiniz.
Sonuç Olarak
HPV’nin önlenmesi, rahim ağzı kanserini engellemek adına çok önemlidir. Kansere neden olan HPV tiplerini aşı ile engellemek mümkün olabildiği için genç-yaşlı herkesin HPV aşısı olması gerekir. İnsan vücudu çoğu HPV enfeksiyonuna karşı savaşabilse de enfeksiyon ile savaşın yetersiz olduğu durumlarda rahim ağzındaki hücrelerdeki değişim kontrol edilmelidir. Düzenli olarak yaptırılan Pap smear ve HPV testleri yaptırarak HPV’nin kansere dönüşmesini engellemek mümkün olabilir.
