1. Tüp bebek tedavisi kimlere önerilir?
Tüp bebek tedavisi, doğal yolla çocuk sahibi olamayan çiftler için uygulanan yardımcı üreme yöntemidir. Genellikle kadında tüplerin tıkalı olması, erkekte sperm sayısının çok düşük olması, yumurtlama sorunları, ileri yaş, açıklanamayan kısırlık gibi nedenlerle önerilir. Ayrıca bazı genetik hastalıkların taşınması durumunda da sağlıklı embriyo seçimi için tüp bebek yapılabilir. En az 1 yıl boyunca düzenli ilişkiye rağmen gebelik oluşmamışsa, çiftlerin bir kadın doğum uzmanına ya da tüp bebek merkezine başvurması önerilir.
2. Tüp bebek tedavisine başlamak için ne zaman doktora gidilmeli?
Çiftler, bir yıl boyunca korunmasız ve düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmadıysa mutlaka bir uzmana başvurmalıdır. Kadının yaşı 35’in üzerindeyse bu süre 6 aya düşürülmelidir. Çünkü yaş ilerledikçe yumurtalık rezervi azalır ve tedavi gecikirse başarı şansı düşebilir. Ayrıca daha önceden bilinen bir kısırlık sebebi (çikolata kisti, azospermi, tüplerin alınması vs.) varsa, beklemeden direkt tüp bebek uzmanına gidilmelidir.
3. Tüp bebekte başarı oranı nedir ve neye bağlıdır?
Tüp bebek tedavisinde başarı oranı birçok faktöre bağlıdır: kadının yaşı, yumurtalık rezervi, erkek sperm kalitesi, embriyo kalitesi ve rahim yapısı bu faktörlerden bazılarıdır. 35 yaş altı kadınlarda başarı oranı genellikle %50 civarındayken, 40 yaş üstü kadınlarda bu oran %20’nin altına düşebilir. Ayrıca kaliteli bir merkezde yapılan uygulamalar, uzman hekimler ve gelişmiş laboratuvar koşulları başarıyı önemli ölçüde artırır.
4. Kadın yaşı tüp bebek başarısını nasıl etkiler?
Kadın yaşı, tüp bebek başarısında en belirleyici faktörlerden biridir. 35 yaşından önce yapılan tedavilerde başarı oranı daha yüksektir çünkü yumurta kalitesi ve sayısı daha iyidir. Ancak 35’ten sonra yumurtaların genetik kalitesi düşmeye başlar ve 40 yaş üstünde gebelik şansı ciddi oranda azalır. Ayrıca ileri yaşta düşük riski ve embriyolarda kromozomal anomali riski de artar. Bu nedenle mümkün olduğunca erken başlamak önemlidir.
5. Tüp bebek tedavisi ağrılı mıdır?
Tedavi süreci genellikle ciddi bir ağrıya yol açmaz. İlaçlarla yumurtalıkların uyarılması sırasında hafif karın şişliği, hassasiyet veya kramp tarzı rahatsızlıklar olabilir. Yumurtaların toplandığı gün ise işlem hafif anestezi altında yapıldığı için ağrı hissedilmez. Sonrasında hafif ağrı, kasıkta baskı hissi olabilir ama bu genellikle kısa sürede geçer. Embriyo transferi ise ağrısız bir işlemdir ve günlük yaşama hemen dönülebilir.
6. Tedavi süreci ne kadar sürer?
Tüp bebek tedavisinin toplam süresi yaklaşık 15–20 gün civarındadır. İlk olarak adetle birlikte ilaç tedavisi başlar. Yumurtalar belli büyüklüğe ulaşınca toplanır ve aynı gün spermle döllenir. Embriyolar laboratuvarda 3 ila 5 gün izlenir ve en kaliteli olanı rahme transfer edilir. Transfer sonrası 10-12 gün beklenip kan testiyle gebelik sonucu öğrenilir. Ancak ilk muayeneden sonuç alınana kadar geçen toplam süre yaklaşık 1 ayı bulabilir.
7. Tüp bebekte kaç embriyo transfer edilir?
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı düzenlemelerine göre, ilk iki denemede genellikle tek embriyo transferi yapılır. Kadının yaşı 35’ten büyükse ya da iki deneme başarısız olmuşsa, en fazla iki embriyo transfer edilebilir. Bu uygulamanın amacı çoğul gebelik riskini azaltmaktır. Çünkü ikiz ve üçüz gebelikler hem anne hem bebek açısından riskleri artırır. Embriyo sayısı kadar kalitesi de gebelik şansını etkiler.
8. Transfer sonrası nelere dikkat etmek gerekir?
Embriyo transferinden sonra aşırı fiziksel aktivite, ağır kaldırma ve stresli ortamlardan uzak durulmalıdır. Ancak tam yatak istirahati gerekmez. Hafif yürüyüş yapılabilir, günlük işlere devam edilebilir. Bol su içmek, düzenli uyumak ve doktorun önerdiği ilaçları aksatmamak önemlidir. Cinsel ilişkiye 10–12 gün ara verilmesi genellikle önerilir. Ayrıca kanama, şiddetli ağrı gibi durumlarda hemen doktora başvurulmalıdır.
9. Tüp bebek için kaç gün iğne yapılır?
İğne süreci kişiye göre değişmekle birlikte genellikle 8–12 gün sürer. Bu süreçte yumurtalıkları uyarıcı hormon iğneleri yapılır. Yumurtaların büyümesi düzenli olarak ultrason ve hormon testleriyle takip edilir. Yumurtalar istenilen büyüklüğe geldiğinde çatlatma iğnesi yapılır ve 34–36 saat sonra yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Toplamda günde bir ya da iki kez iğne uygulanabilir. Doktor kontrolünde yapılması çok önemlidir.
10. Tüp bebekte embriyo dondurma nedir, kimler için uygundur?
Embriyo dondurma, transfer edilmemiş fazla embriyoların ileride kullanılmak üzere -196°C’de saklanması işlemidir. İlk denemede başarı sağlanamazsa dondurulmuş embriyolar kullanılarak ikinci kez yumurta toplama yapılmadan tekrar transfer gerçekleştirilebilir. Ayrıca kemoterapi, radyoterapi gibi tedavi görecek kişilerde ya da kariyer planı nedeniyle doğumu ertelemek isteyenlerde de bu yöntem tercih edilebilir. Dondurulmuş embriyo transferi başarı oranı açısından taze embriyoya oldukça yakındır.
11. Devlet destekli tüp bebek tedavisinden kimler yararlanabilir?
SGK, belirli şartları sağlayan çiftlere tüp bebek desteği sunar. Kadın 23–39 yaş arasında olmalı, en az 5 yıldır evli olmalı ve 3 yıl boyunca doğal yolla çocuk sahibi olamamış olmalıdır. Ayrıca diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamamış olmalı ve belirli prim gün sayısı şartı da vardır. Bu şartları sağlayanlar, devlet destekli tüp bebek hakkından faydalanabilir. Detaylar için bağlı olunan SGK merkezi ya da uzman klinik bilgilendirme yapar.
12. Tüp bebekte düşük riski daha mı fazladır?
Bazı çalışmalarda tüp bebekle oluşan gebeliklerde düşük riskinin, doğal gebeliklere kıyasla biraz daha yüksek olabileceği belirtilmektedir. Bunun temel nedenleri arasında anne yaşının ileri olması, çoğul gebelikler ve embriyonun genetik yapısı yer alır. Ancak bu risk, iyi izlenen ve kaliteli embriyo transferi yapılan merkezlerde oldukça düşüktür. Düşük riskini azaltmak için progesteron gibi destek tedavileri uygulanır ve erken gebelik yakından takip edilir.
13. Erkek kısırlığında tüp bebek etkili bir çözüm müdür?
Evet. Özellikle sperm sayısı düşük olan, hareketliliği az olan ya da hiç sperm bulunmayan (azospermi) erkeklerde tüp bebek oldukça etkili bir yöntemdir. Mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemi sayesinde tek bir spermle bile döllenme sağlanabilir. Erkekte hiç sperm yoksa testisten biyopsi (TESE) ile canlı sperm bulunup kullanılabilir. Bu nedenle erkek kısırlığı tüp bebek tedavisinden başarıyla fayda gören bir durumdur.
14. Tüp bebek tedavisinde başarıyı artırmak için nelere dikkat edilmeli?
Tedavi sürecinde dengeli beslenmek, sigara ve alkolü bırakmak, ideal kiloda olmak, stresten uzak durmak başarıyı olumlu etkiler. Ayrıca doktorun verdiği ilaçlar doğru saatlerde ve düzenli şekilde kullanılmalıdır. Erkekler de sperm kalitesini artırmak için sıcak ortamlardan (sauna, hamam) kaçınmalı, sağlıklı yaşam tarzı benimsemelidir. Uyku düzeni, hareketli yaşam ve vitamin desteği de önemli unsurlar arasında yer alır.
15. Tüp bebek ile doğan bebekler sağlıklı olur mu?
Tüp bebekle doğan bebeklerin büyük çoğunluğu sağlıklıdır. Bugüne kadar dünyada milyonlarca tüp bebek doğmuştur ve çoğunluğu normal gelişim göstermektedir. Bazı araştırmalar, tüp bebekle doğan bebeklerde çok az da olsa prematüre doğum ve düşük doğum ağırlığı gibi risklerin olabileceğini belirtmektedir. Ancak bu durum çoğul gebeliklerden kaynaklanabilir. Genel olarak, kaliteli embriyo transferi ve iyi gebelik takibi ile sağlıklı bebek doğurma şansı çok yüksektir.
16. Tüp bebek sonrası hemen gebelik testi yapılabilir mi?
Hayır. Embriyo transferinden sonra vücudun gebelik hormonu (beta-hCG) üretmeye başlaması için zaman gerekir. Bu süreç genellikle 10–12 gün sürer. Daha erken yapılan testlerde yanlış sonuç alma riski yüksektir. En doğru sonuç, doktorun belirlediği tarihte yapılacak kan testiyle elde edilir. Sabırlı olmak bu noktada çok önemlidir.
17. Tüp bebek tedavisinde genetik tarama (PGT) nedir, kimler için uygundur?
PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı), embriyolardan alınan birkaç hücrenin genetik olarak incelenmesidir. Genetik hastalık taşıyıcılığı olan çiftlerde, tekrarlayan düşüklerde, ileri yaşta ve başarısız tüp bebek denemelerinde önerilir. Amaç, sağlıklı ve kromozomal olarak normal embriyoları seçerek başarı şansını artırmaktır.
18. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar kilo aldırır mı?
Tedavi sırasında kullanılan hormon ilaçları su tutulumuna ve iştah artışına neden olabilir. Bu da geçici kilo artışı gibi hissedilebilir. Ancak bu gerçek bir yağlanma değildir. Tedavi bitince vücut eski dengesine döner. Düzenli beslenme ve hafif egzersizle bu etki en aza indirilebilir.
19. Sigara ve alkol tedaviyi nasıl etkiler?
Sigara ve alkol, üreme hücrelerine zarar verir. Sigara, yumurtalık rezervini azaltır, embriyo tutunmasını zorlaştırır. Alkol, hormonları etkileyerek döllenme şansını düşürür. Tüp bebek tedavisinden en az 3 ay önce bu alışkanlıklar bırakılmalıdır. Tedavi sürecinde bırakılmaması durumunda başarı şansı önemli ölçüde azalabilir.
20. Tüp bebek sırasında stres başarıyı düşürür mü?
Stresin vücutta hormon dengesi üzerinde olumsuz etkisi vardır. Bazı çalışmalarda stresli çiftlerde başarı oranlarının daha düşük olduğu gösterilmiştir. Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri ve psikolojik destek gibi yöntemler stresin azaltılmasında etkili olabilir. Tedavi sürecinde çiftlerin birbirini duygusal olarak desteklemesi de çok kıymetlidir.
21. Tedavi sürecinde işe devam edilebilir mi?
Evet, çoğu kadın tedavi süresince işine devam edebilir. İğne uygulamaları ve kontroller birkaç saatlik zaman gerektirir. Sadece yumurta toplama günü ve embriyo transferinden sonraki birkaç gün istirahat önerilir. Fiziksel olarak ağır işlerde çalışanların doktorla görüşerek izin almaları daha doğru olur.
22. Tüp bebek sonrası cinsel ilişki ne zaman serbest olur?
Embriyo transferinden sonra 10–12 gün boyunca cinsel ilişkiden kaçınılması önerilir. Bu süre içinde embriyonun rahme tutunması beklenir. Cinsel ilişki rahim kasılmalarını artırabilir. Gebelik oluşması halinde doktor, ilişki yasağının sürüp sürmeyeceğine karar verir. Bu süreçte eşlerin sabırlı ve anlayışlı olması önemlidir.
23. Kaç kez tüp bebek denenebilir?
Tıbben belirli bir deneme sınırı yoktur, ancak 3–4 başarısız denemeden sonra detaylı inceleme yapılması önerilir. Her denemede tedaviye özel düzenlemeler yapılabilir. Bazı çiftler ilk denemede başarıya ulaşırken, bazıları için süreç daha uzun olabilir. Yaş, yumurta kalitesi ve genetik faktörler bu süreci etkiler.
24. Tüp bebekte rahim kalınlığı neden önemlidir?
Embriyonun rahme tutunabilmesi için endometrium adı verilen iç tabakanın uygun kalınlıkta ve yapıda olması gerekir. Genellikle 7–12 mm arası ideal kabul edilir. Çok ince rahim içi dokusu embriyonun yerleşmesini zorlaştırabilir. Kalınlık yetersizse ilaç tedavisiyle desteklenebilir.
25. Dondurulmuş embriyo transferinde başarı oranı nasıldır?
Modern dondurma teknikleri sayesinde dondurulmuş embriyoların çözülmesi sonrası başarı oranı taze transferle neredeyse eşittir. Bazı vakalarda rahmin daha sakin olduğu dönemlerde yapıldığı için dondurulmuş embriyo transferi daha başarılı bile olabilir. Bu yöntem aynı zamanda hastaya maliyet ve zaman açısından avantaj sağlar.
26. Tüp bebek öncesi rahim filmi (HSG) çektirmek gerekli midir?
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce rahim içi yapının değerlendirilmesi çok önemlidir. Histerosalpingografi (HSG), yani rahim filmi sayesinde rahim boşluğu ve tüplerin durumu net bir şekilde görülebilir. Özellikle daha önce düşük yapmış, enfeksiyon geçirmiş veya başarısız tüp bebek denemesi olan kadınlarda bu film önemli bilgiler verir. Rahim içinde polip, yapışıklık, perde gibi embriyo tutunmasını engelleyebilecek yapılar bu yöntemle tespit edilebilir. Gerektiğinde histeroskopi ile müdahale edilerek başarı şansı artırılabilir.
27. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarının nedenleri nelerdir?
Başarısızlıklar genellikle embriyo kalitesi, rahim içi yapısal sorunlar, pıhtılaşma bozuklukları, bağışıklık problemleri veya genetik nedenlerle ilişkilidir. Her deneme sonrası detaylı bir analiz yapılmalıdır. Özellikle 2 veya daha fazla deneme başarısız olmuşsa PGT, histeroskopi gibi ileri testler düşünülmelidir.
28. Tüp bebekte dış gebelik olur mu?
Nadir de olsa mümkündür. Embriyonun rahim dışına, en sık olarak tüplere yerleşmesiyle dış gebelik gelişebilir. Belirtiler arasında kasık ağrısı, lekelenme ve omuz ağrısı olabilir. Beta hCG düzeyleri ve ultrason kontrolleriyle erken teşhis konulabilir. Erken fark edildiğinde medikal ya da cerrahi tedaviyle çözülebilir.
29. Tüp bebek sonrası ikiz gebelik ihtimali nedir?
Tek embriyo transferi yapılırsa ikiz gebelik riski düşüktür. Ancak çift embriyo transferlerinde bu oran %20–30’a kadar çıkabilir. İkiz gebelik, erken doğum ve doğum komplikasyonları açısından risk taşıdığından doktorlar çoğu zaman tek embriyo transferini tercih eder. Yasal sınırlamalar da bu doğrultudadır.
30. Tüp bebek sonrası düşük riski normalden fazla mı?
Tüp bebek gebeliklerinde düşük oranı doğal gebeliklere göre biraz daha yüksek olabilir. Bu, özellikle ileri yaşta, genetik problemler ya da çoğul gebeliklerde daha sık görülür. Ancak iyi bir takip, uygun ilaç desteği ve kaliteli embriyo seçimi ile düşük riski azaltılabilir. Progesteron takviyesi gibi destek tedaviler bu süreçte büyük rol oynar.
31. Tüp bebekte en uygun beslenme şekli nasıldır?
Tüp bebek sürecinde beslenme büyük önem taşır. Protein ağırlıklı, düşük şekerli ve işlenmiş gıdalardan uzak bir diyet tercih edilmelidir. Taze sebzeler, meyveler, tam tahıllar, zeytinyağı ve omega-3 kaynakları (örneğin ceviz, balık) embriyo kalitesine olumlu katkı sağlar. Rafine karbonhidratlar, kızartmalar ve hazır ürünler mümkün olduğunca azaltılmalıdır. Ayrıca kafein tüketimi sınırlandırılmalı, sigara ve alkol tamamen bırakılmalıdır. Beslenme planı kişiye özel olmalı, gerekirse bir diyetisyenden destek alınmalıdır.
32. Tüp bebek öncesi vitamin veya takviye almak gerekir mi?
Evet, özellikle folik asit alımı tüp bebek öncesi önemlidir. Folik asit, nöral tüp defektleri gibi gebelikte oluşabilecek sorunları azaltır. Ayrıca D vitamini, B12, çinko, koenzim Q10, omega-3 gibi takviyeler yumurta ve sperm kalitesini destekleyebilir. Ancak her takviyenin herkese uygun olmadığı unutulmamalı ve doktor önerisi olmadan kullanılmamalıdır. Gereksiz vitamin kullanımı hormonal dengeyi bozabilir.
33. Yumurta rezervim azsa yine de tüp bebek yapılabilir mi?
Evet, azalmış yumurtalık rezervine sahip kadınlarda da tüp bebek yapılabilir. Bu durumda amaç, mevcut yumurtaları en iyi şekilde değerlendirmektir. Bazı kadınlarda çok az sayıda yumurta elde edilse de kaliteli embriyolar oluşabilir. Yumurtalık rezervi düşük olan kadınlarda genellikle daha erken yaşta ve kişiye özel protokollerle tedavi planlanır. Sonuçlar bireysel farklılık gösterse de başarı mümkündür.
34. Tüp bebekte başarıyı etkileyen laboratuvar koşulları nelerdir?
Embriyoların gelişimi, hassas laboratuvar koşullarında gerçekleşir. Isı, nem, gaz oranı, pH dengesi gibi faktörler embriyonun sağlıklı gelişmesi için kritik öneme sahiptir. Ayrıca embriyologların tecrübesi, kullanılan kültür ortamları ve inkübatör teknolojisi de başarıyı doğrudan etkiler. Kaliteli laboratuvar koşulları, embriyo kalitesini ve gebelik oranlarını ciddi şekilde artırabilir.
35. Erkeğin yaşı tedaviyi etkiler mi?
Kadın yaşı kadar belirgin olmasa da erkek yaşı da önemlidir. 40 yaş üzerindeki erkeklerde sperm DNA hasarı, hareketlilikte azalma ve döllenme oranlarında düşüş görülebilir. Sperm kalitesi yaşla birlikte azaldığı için, ileri yaştaki erkeklerde tüp bebek öncesi detaylı sperm analizi yapılmalıdır. Bazı durumlarda sperm yıkama, mikroçip ya da IMSI gibi özel yöntemler kullanılarak kaliteli sperm seçimi yapılabilir.
36. Tüp bebek öncesi diyet ve egzersiz programı gerekli mi?
Evet, özellikle fazla kilolu bireylerde tedavi öncesi kilo kontrolü başarıyı artırabilir. Hafif yürüyüşler, yoga ve düşük tempolu egzersizler önerilir. Aşırı yoğun spor yapılmamalıdır çünkü bu hormon dengesini olumsuz etkileyebilir. Diyet ve egzersiz, yumurta kalitesini artırır, metabolizmayı dengeler ve rahim ortamını destekler. Ancak tüm planlamalar kişisel sağlık durumuna uygun şekilde yapılmalıdır.
37. Tüp bebekle doğan çocuklarda kısırlık riski olur mu?
Hayır. Tüp bebekle doğan çocukların kısırlık riski doğal yollarla doğan çocuklardan farklı değildir. Bu yöntem sadece döllenme şeklini değiştirir, çocuğun genetik yapısını etkilemez. Uzun yıllardır tüp bebekle doğan çocuklar izlenmekte olup, doğurganlık kapasitelerinde anlamlı bir fark saptanmamıştır. Genetik geçişli kısırlık varsa çocuk etkilenebilir, ancak bu durum tüp bebekle ilgili değil, genetik altyapıyla ilgilidir.
38. Tedavi sürecinde kullanılan iğneler evde yapılabilir mi?
Çoğu iğne evde, kişinin kendisi veya yakını tarafından uygulanabilir. Kullanım talimatlarına uymak, steril ortama dikkat etmek çok önemlidir. Bazı iğneler karın altına, bazıları kalçadan uygulanır. Hemşireden uygulama eğitimi almak tedavi sürecini kolaylaştırır. Eğer kişi kendine iğne yapmaktan çekiniyorsa, sağlık ocağı ya da klinikte yardım alabilir.
39. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkileri nelerdir?
Yan etkiler kişiden kişiye değişebilir. En sık görülenler karında şişlik, baş ağrısı, ruh hali değişiklikleri, sıcak basmaları ve nadiren yumurtalık hiperstimülasyon sendromudur (OHSS). Bu durumda yumurtalıklar aşırı büyüyebilir. Her yan etki mutlaka doktora bildirilmeli, ilaç dozu gerekirse yeniden ayarlanmalıdır. Çoğu yan etki geçici ve hafif şiddettedir.
40. Transfer sonrası lekelenme olması normal midir?
Transfer sonrası hafif lekelenmeler oldukça yaygındır ve embriyonun rahme yerleşme sürecine bağlı olabilir. Bu durum her zaman olumsuz bir işaret değildir. Ancak aşırı kanama, pıhtılı ya da ağrılı kanama varsa mutlaka doktora bildirilmelidir. Tedavi ilaçları bu süreçte kesilmemelidir. Beta hCG testi yapıldıktan sonra kesin bilgi edinilebilir.
41. Tüp bebekte kullanılan embriyolar ne kadar süre saklanabilir?
Embriyolar, dondurulduktan sonra -196°C’de sıvı azot tanklarında saklanır. Türkiye’de yasal olarak bu süre ilk etapta 5 yıl olarak belirlenmiştir, ancak belirli durumlarda uzatma talep edilebilir. Süre dolduğunda çiftler dondurma işlemini yenileyebilir ya da embriyoları imha ettirebilir. Dondurulmuş embriyolar uzun süre sağlıklı şekilde saklanabilir.
42. Dini açıdan tüp bebek tedavisi caiz midir?
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın görüşüne göre, evli çiftler arasında, üçüncü bir kişinin üreme hücresi kullanılmadan yapılan tüp bebek uygulamaları dini açıdan caiz kabul edilmektedir. Ancak sperm veya yumurta bağışı gibi başka bir kişiden alınan hücrelerle yapılan uygulamalar caiz değildir. Kendi hücreleriyle yapılan uygulamada dini bir sakınca bulunmamaktadır.
43. Tüp bebek sonrası düşük yaparsam embriyolar yeniden kullanılabilir mi?
Transfer edilmemiş, dondurulmuş embriyolar varsa, bunlar daha sonra tekrar kullanılabilir. Ancak transfer edilen embriyo ile düşük yaşanmışsa aynı embriyo yeniden kullanılamaz. Bu durumda varsa dondurulmuş embriyolarla yeni bir deneme yapılır. Yeni embriyo oluşturulması gerekirse yeniden yumurta toplama işlemi uygulanır.
44. Yumurta toplama işlemi sonrası adet düzensizliği olur mu?
Bazı kadınlarda yumurta toplama işleminden sonra hormonal dalgalanmalara bağlı olarak birkaç ay adet düzensizliği olabilir. Bu geçici bir durumdur. Yumurtalıklar normale döndükçe adet düzeni de genellikle geri gelir. Eğer düzensizlik uzun sürerse hormon testi ve ultrasonla değerlendirme yapılmalıdır.
45. Başarısız denemeden sonra ne kadar süre beklenmeli?
Genellikle vücut dinlendirilmek amacıyla 1 adet döngüsü kadar beklenmesi önerilir. Ancak dondurulmuş embriyo varsa ve doktor uygun görüyorsa hemen sonraki ay transfer yapılabilir. Bekleme süresi, kadının fiziksel durumu, psikolojik hazırlığı ve önceki denemenin neden başarısız olduğuna göre değişir. Uzman hekimin planlaması doğrultusunda hareket edilmelidir.
