Beta hCG hormonu, gebe kaldıktan yaklaşık 10 gün sonra üretilmeye başlanan bir hormondur. Beta hCG’nin sağlıklı gebeliklerin ilk dönemlerinde düzenli bir şekilde artması beklenmektedir. Kanda beta hCG tespit edilmesi gebeliğin gerçekleştiği anlamına gelmektedir. Tekrarlanan beta hCG testleri ile gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerleyip ilerlemediği anlaşılabilmektedir.
Hem idrarda hem de kanda yapılan gebelik testlerinde hCG’nin tespit edilmesi ile gebeliğin gerçekleştiği anlaşılabilir. Kalitatif testler ile idrardaki veya kandaki hCG tespit edilirken kantitatif testler ile idrardaki veya kandaki hCG seviyeleri ölçülmektedir.
İdrardaki veya kandaki hCG seviyesini ölçmek için yapılan kantitatif test ile gebelik ilerledikçe hCG seviyelerinde meydana gelen değişimler tespit takip edilebilmektedir. Bu sayede gebeliğin başlarında düşük seviyelerde olan hCG’nin ilk trimesterde ve ikinci trimesterde yeteri kadar artıp artmadığı anlaşılabilmektedir.
Beta HCG Testi Nasıl Yapılır?
Beta hCG testi, kan örneği alınarak kolayca yapılmaktadır. Kan örneği almak için kolunuzdaki damarlardan birine iğne yerleştirildikten sonra iğneye takılan tüp yardımıyla kan örneği alınacaktır.
Kan örneği alınmadan önce iğnenin yerleştirilmesi sırasında hafif bir acı hissedebilirsiniz. Kan alınıp iğne çıktıktan sonra ise iğnenin girdiği yerde hafif bir ağrı olabilir.
Kan örneği alındıktan sonra laboratuvarda incelemeye gönderilecektir. Ardından sonuçların doktorunuza iletilmesiyle birlikte sonuçlarınızın ne anlama geldiğini öğrenebilirsiniz.
Beta HCG Testi Ne Zaman Yapılır?
Beta hCG testi, evde yapılan idrarda gebelik testinden sonra gebeliğin doğrulanması amacıyla doktorunuz tarafından yapılabilir. Bununla birlikte gebeliğin doğrulanması için beta hCG testi yerine gebelik kesesinin kontrol edilmesi amacıyla transvajinal ultrason da yapılabilir.
Beta hCG testi, gebeliğin doğrulanmasının yanı sıra yüksek riskli gebeliklerde ilk trimester ve ikinci trimesterde belli aralıklarla yapılabilir. Bu test aynı zamanda düşük gibi gebelik komplikasyonları şüphesi olması durumunda da gerekli olabilir. 2-3 günde bir yapılan testler ile hCG seviyeleri kontrol edilerek hCG’nin gerektiği gibi artıp artmadığı kontrol edilebilir.
Kısırlık tedavisi gören kadınlarda tedaviye başlamadan önce ve tedavi sonrası adet gecikmesi halinde beta hCG testi yapılması gerekebilmektedir. Tedavi sırasında beta hCG enjeksiyonu kullanıldıysa testten yanlış sonuçlar alınmaması adına ilacın vücuttan atılmasını beklemek ve sonrasında test yapmak önemlidir.
Beta hCG testi bazen fetüsün kaç haftalık olduğunu belirlemek için de yapılabilmektedir. Kandaki hCG seviyesi ölçülerek fetüsün ne kadarlık olduğu tahmin edilebilmekte ve bu sayede tahmini doğum tarihi belirlenebilmektedir. Bununla birlikte beta hCG testi ile gebeliğin kaç haftalık olduğu tam olarak belirlenemez. Ancak son adet tarihi ile birlikte değerlendirilerek tahminde bulunmak mümkündür.
Gebeliğin 15 ila 20. haftaları arasında yapılan üçlü ve dörtlü tarama testlerinin bir parçası olarak da beta hCG testi yapılmaktadır. Bu taramalar ile Down sendromu ve spina bifida gibi nöral tüp bozuklukları dahil olmak üzere belirli fetal sağlık sorunlarının belirteçlerini değerlendirilebilmektedir.
Beta HCG Değerleri Kaç Olmalı?
Beta hCG değerleri her gebelikte ve her kadında farklı olabilmektedir. Bununla birlikte ortalama değerler şu şekildedir:
| Son adetin üzerinden geçen hafta sayısı | Normal hCG seviyeleri (mIU/mL) |
| 4 | 0–750 |
| 5 | 200–7,000 |
| 6 | 200–32,000 |
| 7 | 3,000–160,000 |
| 8–12 | 32,000–210,000 |
| 13–16 | 9,000–210,000 |
| 16–29 | 1,400–53,000 |
| 29–41 | 940–60,000 |
Beta hCG seviyelerinin tek başına gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerleyip ilerlemediğini göstermediğini unutmamalısınız. Annenin sigara kullanımı, kilosu ve daha önce kaç kez doğum yaptığı gibi pek çok faktör hCG seviyelerini etkileyebilmekte ve normal değerler her kadında farklı olabilmektedir. Bu nedenle hCG seviyelerine bakılırken tek seferde ölçülen değer yerine seviyenin gebeliğin 8 ila 11. haftaları arasında her 48 ila 72 saatte bir iki katına çıkıp çıkmadığına bakılmaktadır.
Beta hCG Düşüklüğü Neden Olur?
Beta hCG seviyelerinin normalden düşük çıkması durumunda birkaç gün sonra değerlerin yükselip yükselmediğini görmek için tekrar test yapmak gerekecektir. Beta hCG değerlerinin düşük olması ve yükselmemesi, aşağıdaki durumlara işaret ediyor olabilir:
- Gebelik haftasının yanlış hesaplanması: Embriyonun tutunması, tahmin edilen tarihten daha sonra gerçekleştiyse hCG seviyeleri beklenenden daha düşük olabilir.
- Düşük: HCG, plasenta tarafından üretilen bir hormon olduğu için hCG seviyelerinin düşük olması, embriyonun gelişiminin durduğu anlamına geliyor olabilir.
- Dış gebelik: Dış gebelikte hCG seviyeleri beklendiği şekilde yükselmez.
- Boş gebelik: Döllenmiş yumurtanın rahim duvarına tutunması ancak embriyonun gelişememesi halinde hCG yükselmeyecektir.
Beta hCG seviyelerinin düşük olması halinde doktorunuz yukarıdaki durumlardan şüpheleniyorsa kontrol amacıyla başka testler ve transvajinal ultrason yapmak isteyecektir.
Beta hCG Yüksekliği Neden Olur?
Beta hCG’nin beklenenden yüksek olması genelde bir sorun olmamakla birlikte nadiren de olsa gebelik komplikasyonlarına işaret ediyor olabilir. Beta hCG seviyeleri ikinci trimestere kadar yükselip ardından düşüyor olmakla birlikte aşağıdaki durumlarda hCG seviyeleri normalden yüksek olabilir:
- Çoğul gebelik: Yüksek hCG değerleri, çoğul gebelik anlamına geliyor olabilir.
- Gebelik haftasının yanlış hesaplanması: Gebelik, tahmin edilen tarihten daha önce başladıysa hCG seviyeleri yüksek olabilir.
- Mol gebeliği: Mol gebeliği, döllenmiş yumurtanın fetüs haline gelmek yerine farklı hücreler halinde gelişmesiyle meydana gelmektedir.
Beta hCG seviyelerinin yüksek olması halinde ek testler yapılarak ortada bir sorun olup olmadığı anlaşılacaktır.
Düşükte Beta HCG Değeri Ne Zaman Düşer?
Gebelikte düşük söz konusuysa beta hCG değerleri, beklendiği gibi iki katına çıkmayacak ve hatta düşmeye başlayacaktır. Bu nedenle beta hCG değerlerinin beklenenden düşük çıkması halinde 2-3 gün aralıklarla hCG testi yapılması gerekecektir.
Beta HCG değerlerinin 48 ila 72 saatte bir iki katına çıkmadığı görülmesi halinde düşük riski söz konusu olabilir. Beta hCG seviyeleri düşüyor veya çok yavaş yükseliyorsa başka testler yapılması gerekecektir.
Düşük olması halinde hCG seviyesi, önceki ölçülen değerine göre azalış gösterecektir. Örneğin, ilk testte 120 mIU/mL olarak ölçülen hCG’nin sonraki testte 80 mIU/mL olması, embriyonun artık gelişmediğine işaret ediyor olabilir. HCG seviyelerinin düşmemesi ancak çok az miktarda yükselmesi ise düşüğün gerçekleşeceğine işaret edebilir.
Yavaş yükselen beta hCG seviyeleri düşüğün yanı sıra dış gebeliği de gösteriyor olabilir. Dış gebelikte döllenmiş yumurta, rahmin dışında bir yere tutunduğu için burada gelişimini sürdürememektedir. Bu durumun bir an önce tespit edilmesi ve gerekli tıbbi müdahalenin yapılması önemlidir.
Sonuç Olarak
Beta hCG seviyeleri, her kadında ve her gebelikte farklı olabileceği için değerleriniz normal aralıklarda değilse aklınıza hemen kötü şeyler getirmemeniz gerekir. Normal değerler, ortalama olarak belirlenmiş olup bu değerlerin altında veya üstünde seyreden gebeliklerde fetüste hiçbir sorun olmayabilir.
Doktorunuz, hCG değerleri nedeniyle ortada bir sorun olabileceğinden şüpheleniyorsa birkaç gün aralıklarla test yaparak sorunun nedenini anlamaya çalışacaktır. HCG değerleri çeşitli nedenlerden dolayı değişiklik gösterebileceği için panik yapmamanız ve doktorunuzun önerilerini dikkate almanız önemlidir.
Bununla birlikte gebeliğinizle ilgili endişeleriniz varsa bunları doktorunuzla paylaşmaktan çekinmemelisiniz. Ayrıca ortada herhangi bir sorun olduğunu gösteren bir belirti yaşamanız halinde de bir an önce doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
