Tüp bebek tedavisi, doğal yolla bebek sahibi olamayan çiftlerin başvurdukları yardımcı üreme tekniklerinden bir tanesidir. Tüp bebek tedavisin ile kadından alınan yumurta ile erkekten alınan sperm bir araya getirildikten sonra embriyonun rahme transfer edilmesiyle gebeliğin gerçekleşmesine yardımcı olmaktadır.
Tüp bebek tedavisine başlamak heyecan verici olabileceği gibi bu süreç, çiftlerde strese de neden olabilmektedir. Bu nedenle tedaviye başlamadan önce süreç hakkında bilgi sahibi olmak, çiftlerin kendilerini daha rahat hissetmelerini sağlayacaktır.
Tüp bebek merkezlerinin tedavi süreçleri ile çiftlerin tedavi ihtiyaçları farklı olabilse de tüp bebek tedavisinde uygulanan adımları genel olarak bilmek, sürecin daha stressiz geçmesi adına önemlidir. Tüp bebek tedavisine dair merak ettiğiniz her şeyi bu yazıda okuyabilir ve tedavi boyunca sizi nelerin beklediğini öğrenebilirsiniz.
Tüp Bebek Tedavisi Nedir?
Tüp bebek tedavisi, yumurta ile spermin laboratuvar ortamında bir araya getirilmesiyle döllenmenin gerçekleştiği yardımcı bir üreme tekniğidir. Döllenme gerçekleştikten sonra oluşan embriyo veya embriyoların kadının rahmine transfer edildiği tüp bebek tedavisinde embriyonun tutunması ile gebelik gerçekleşmektedir.
Tüp bebek tedavisi, yardımcı üreme teknikleri arasındaki en etkili tedavidir. Çiftlerin kendi yumurta ve spermleri ile bebek sahibi olabilmelerine yardımcı olan bu tedavinin sizin için uygun olup olmadığı için güvenebileceğiniz bir tüp bebek merkezinden yardım alabilirsiniz.
Tüp bebek tedavisinin başarılı olup olmayacağı, kadının yaşı ve kısırlığın nedeni gibi etkenlere göre değişiklik gösterecektir. Bu nedenle tedaviye başlamadan önce tüp bebeğin olumlu ve olumsuz yönlerini doktorunuzla ayrıntılı bir şekilde konuşmanız gerekir.
Tüp Bebek Tedavisi Neden Yapılır?
Tüp bebek tedavisi, kısırlık yaşayan veya eşlerden birinde ya da ikisinde bir sağlık sorunu bulunan çiftlere uygulanabilmektedir. Bununla birlikte diğer yardımcı üreme tekniklerinin başarısız olduğu veya kadının yaşının ilerlediği durumlarda da tüp bebek tedavisine başvurulabilmektedir.
Tüp bebek tedavisi genelde aşağıdaki durumlarda fayda sağlamaktadır:
- Fallop tüplerinin kapalı ya da hasarlı olması: Fallop tüplerinin kapalı ya da hasarlı olması, yumurtanın döllenmesini ve embriyonun rahme olan yolculuğunu zorlaştırabilir.
- Endometriozis: Endometriozis, rahim içindeki tabakaya benzer dokunun rahim dışında bir yerde görülmesidir. Endometriozis nedeniyle yumurtalıkların, rahmin ve fallop tüplerinin işlevleri etkilenebilir ve doğal yollarla gebe kalmada zorluklar yaşanabilir.
- Düşük sperm sayısı ve sperm ile ilgili bozukluklar: Sperm yoğunluğunun ortalamanın altında olması, sperm hareketliliğinin düşük olması, spermin boyutunda ve şeklindeki anormallikler, spermin yumurtayı döllemesini zorlaştırabilir. Spermlerde anormallikler olduğu tespit edilirse bunların düzeltilip düzeltilemeyeceğine veya altta yatan herhangi bir sağlık sorunu olup olmadığına bakılır.
- Rahim miyomları: Miyomlar, rahimde bulunan iyi huylu tümörlerdir. 30’lu ve 40’lı yaşlardaki kadınlarda sıkça rastlana miyomlar, döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını engelleyebilir.
- Tüp ligasyonu: Tüp ligasyonu, fallop tüplerinin kesilerek ya da tıkanarak gebeliği kalıcı olarak engellendiği bir doğum kontrol yöntemidir. Tüp ligasyonu sonrası gebe kalmak isteyen kadınlar, tüp bebek tedavisine başvurabilir.
- Genetik hastalıklar: Sizde ve/veya eşinizde bulunan genetik bir hastalığın çocuğunuza geçme riski varsa bunu önlemek için preimplamantasyon genetik test (PGT) ile tüp bebek tedavisi görmeniz gerekebilir. PGT ile tüp bebek tedavisi yapılırken öncelikle yumurtalar toplanır ve döllenmekte, ardından embriyolar belli genetik sorunlar bakımından değerlendirilir.
- Açıklanamayan kısırlık: Açıklanamayan kısırlık, gerekli testlerin ve değerlendirilmelerin yapılmasına rağmen kısırlık nedeninin bulunamamasıdır.
- Kanser ya da başka sağlık sorunları nedeniyle doğurganlığın korunması: Kanser tedavisi görmek, doğurganlığı etkileyebilir. Tüp bebek tedavisi, kanser tedavisi görecek hastalarda doğurganlığın korunmasına yardımcı olabilir. Bunun için yumurtalar, yumurtalıklardan toplandıktan sonra dondurularak gelecekte kullanılmak üzere saklanabilir. Veya yumurtaların döllenmesi sağlandıktan sonra elde edilen embriyolar da gelecekte kullanılmak üzere dondurulabilir.
Tüp Bebek Tedavisinin Riskleri
Tüp bebek tedavisi genel olarak güvenli bir tedavidir. Bununla birlikte tedavinin bazı yan etkileri ve riskleri olabileceği için tedaviye başlamadan önce bunları ayrıntılı bir şekilde konuşmanız önemlidir.
Tüp bebek tedavisinde karşılaşabileceğiniz yan etkiler ve risklerden bazıları şunlardır:
Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu (OHSS)
Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu ya da OHSS, tüp bebek tedavisinde yumurtalıkların uyarılması aşamasında bazı hastalarda gelişen bir sendromdur. OHSS belirtileri çoğu hastada hafif olmakta ve sendrom genellikle kolayca atlatılmaktadır. Ancak bazı hastalarda ciddi belirtiler ortaya çıkabilmekte ve hastaneye yatış gerekebilmektedir.
Çoğul gebelik
Tüp bebek tedavisinde çoğul gebelik riski bulunmaktadır. Çoğul gebelik hem bebekler hem de anne açısından riskli olabilmektedir. Bu nedenle transfer öncesi kaç adet embriyo transfer edileceğini doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
Düşük
Tüp bebek gebeliklerindeki düşük riski ile doğal yollarla gerçekleşen gebeliklerdeki düşük riski genellikle aynı olmaktadır. Bu risk, annenin yaşının ilerlemesi ile artmaktadır. 20’lerindeki kadınlarda düşük riski yüzde 15 iken 40’lı yaşlardaki kadınlarda düşük riski yüzde 50’nin üzerinde olabilmektedir.
Erken doğum ve düşük doğum ağırlığı
Bazı araştırmalar, tüp bebeğin erken doğum riskini az da olsa arttırdığını göstermektedir. Tüp bebek gebeliklerinde aynı zamanda bebeğin düşük doğum ağırlığı ile doğma riskinin de olduğu düşünülmektedir.
Yumurta toplama sürecinde gerçekleşen komplikasyonlar
Yumurta toplama, işlem sırasında veya sonrasında sancıya ve rahatsızlığa neden olabilmektedir. Ayrıca nadiren de olsa mesanenin, bağırsakların ya da kan damarların delinme riski, pelvik enfeksiyon riski ya da yumurtalıklarda kanama riski olabilmektedir.
Pelvik enfeksiyon durumunda hastanın antibiyotiklerle tedavi edilmesi gerekmektedir. Enfeksiyonun şiddetli olması halinde ise nadiren de olsa rahmin, yumurtalıkların ve fallop tüplerinin ameliyatla alınması gerekebilmektedir.
Tedavinin embriyo transferi aşamasında da sancı gibi rahatsızlıklar yaşanabilmektedir. Hastaların az bir kısmında ise transfer sonrası sancı, kanama ya da lekelenme olabilmektedir. Enfeksiyon görülmesi halinde ise antibiyotik tedavisi gerekmektedir.
Dış gebelik
Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışında bir yere tutunmasıyla gerçekleşmektedir. Döllenmiş yumurtanın rahim dışında gelişme şansı bulunmadığı için dış gebeliği devam ettirmek mümkün değildir. Tüp bebek tedavisi gören kadınların yüzde 2 ila yüzde 5’lik bir kısmının dış gebelik yaşadığı tahmin edilmektedir.
Doğum kusurları
Annenin yaşı, hem doğal yolla gerçekleşen gebeliklerde hem de tüp bebek gebeliklerinde doğum kusurları riskinin artmasına neden olmaktadır. Tüp bebek tedavisinde doğum kusurlarına annenin yaşının mı yoksa başka bir etkenin mi neden olduğunu belirlemek için ise daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Kanser
Kanser ve tüp bebek tedavisi arasındaki ilişkiye yönelik yapılan araştırmalar, yumurtalıkların uyarılması aşamasında kullanılan bazı ilaçların tümörlere neden olabileceğini iddia etmiş olsa da bu iddiaları destekleyecek kanıtlar bulunmamaktadır. Tüp bebek tedavisi sonrası meme, rahim, rahim ağzı ve yumurtalık kanseri riskinin arttığı düşünülmemektedir.
Stres
Tüp bebek tedavisi ekonomik, fiziksel ve duygusal açıdan yıpratıcı olabilir. Bu nedenle çiftlerin uzmanlardan, aile üyelerinden ve arkadaşlarından destek almaları faydalı olabilir.
Tüp Bebek Tedavisine Hazırlık
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce hem kadının hem de erkeğin yaptırması gereken bazı testler bulunmaktadır. Bu testlerden bazıları şunlardır:
Yumurtalık rezervi testi
Yumurtaların sayısını ve kalitesini belirlemek amacıyla adet döneminin ilk günlerinde folikül uyarıcı hormon (FSH), estradiol (östrojen) ve anti-müllerian hormon (AMH) testi yapılması gerekir. Test sonuçları genellikle yumurtalık ultrasonu ile birlikte değerlendirilir ve bu sayede tedavide kullanılacak ilaçlar ve dozları belirlenir.
Sperm analizi
Sperm analizi genellikle çiftlerin doğurganlıkları değerlendirilirken yapılır. Ancak tüp bebek döngüsüne başlamadan kısa bir süre önce de sperm testi yapılabilir.
Bulaşıcı hastalık taraması
Tüp bebek tedavisi öncesi hem kadın hem de erkek, HIV dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıklar bakımından değerlendirilir.
Rahim muayenesi
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce rahim içi tabaka değerlendirilir. Bu aşamada rahim filmi çekilerek rahim boşluğu görüntülenebilir. Veya histereskop ile vajina ve rahim ağzından geçildikten sonra rahim değerlendirilebilir.
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce doktorunuza şu soruları sormayı unutmayın:
- Kaç tane embriyo transfer edilecek? Kaç tane embriyonun transfer edileceği, kadının yaşına ve toplanan yumurtaların sayısına göre değişiklik gösterecektir. Kadının yaşının ilerlemesiyle embriyonun tutunma ihtimali azalacağı için yaş ilerledikçe daha çok sayıda embriyo transfer edilebilir.
- Elde edilen fazla embriyolar ne yapılacak? Tüp bebek döngüsünde transfer edilmek istenenden fazla kaliteli embriyo elde edildiyse bunlar, gelecekte kullanılmak üzere dondurularak saklanabilir. Dondurulmuş embriyolar, gelecekteki tüp bebek tedavilerinin daha az masraflı ve daha az zahmetli hale gelmesine yardımcı olur.
- Çoğul gebelikle nasıl başa çıkacaksınız? Birden fazla embriyo transfer edilmesi halinde çoğul gebelik gerçekleşebilir. Çoğul gebelik, hem anne hem de bebekler açısından riskli bir durumdur. Bu nedenle embriyo transferi öncesi, çoğul gebeliğe hazır olup olmadığınızı düşünmeniz gerekir.
Tüp Bebek Tedavisi Aşamaları
Tüp bebek tedavisi, birden fazla aşamadan oluşan bir süreçtir. Tüp bebek tedavisinin aşamaları genel olarak şu şekildedir:
1. Aşama: Yumurtalıkların Uyarılması
Tüp bebek tedavisinde doktorunuzla tedavi planınızı oluşturduktan sonra ilk aşama, yumurtalıklarınızın uyarılması olacaktır. Yumurtalıkların uyarılması, yumurtalıkların adet döngüsü içerisinde birden fazla yumurta üretmelerini sağlamak için yapılmaktadır.
Yumurtalıkların uyarılmasından hemen önce ultrason ile yumurtalıklarınız kontrol edilecektir. Doktorunuz aynı zamanda yumurtalık kisti olup olmadığını kontrol edecek ve kistler varsa bunlara göre bir tedavi yöntemi belirleyecektir. Kist olması halinde tedavinin bir süre ertelenerek kistlerin geçip geçmediği beklenmekte veya kistlerin içi bir iğne yardımıyla boşaltılmaktadır.
Yumurtalıklarda herhangi bir sorun yok ise ilaçlar ile yumurtalıkların uyarılması aşamasına geçilecektir. Bu aşama, 8 ila 12 gün arasında sürmektedir. Bu aşamada kullanılan hormon ilaçları sayesinde yumurtaların olgunlaşmasına ve toplanmaya hazır hale gelmesine yardımcı olunmaktadır.
Yumurtalıkların uyarılması aşamasında yumurtalarınızın sağlığını desteklemek için sağlıklı beslenmeniz ve işlenmiş gıdalardan uzak durmanız faydalı olacaktır. Aynı zamanda ölçülü bir şekilde egzersiz yapmanız ve sağlıklı alışkanlıklara sahip olmanız tedaviyi desteklemek açısından iyi olacaktır.
2. Aşama: Yumurtaların Toplanması
Doktorunuz, yumurtaların toplanmak için hazır hale geldiğine karar verdikten sonra çatlatma iğnesi adı verilen enjeksiyonu yapmanız gerekecektir. Yumurtalar toplanmadan 36 saat yapılan bu enjeksiyon ile yumurtalar toplanmaya hazır hale gelmektedir.
Yumurtaların toplanması oldukça kısa süren bir işlemdir. Yumurtaların toplanması sırasında doktorunuz, ultrason yardımıyla yönlendirdiği iğne ile yumurtalıklarınızdan yumurtaları toplayacaktır. Bu işlem, sakinleştirici kullanılarak gerçekleştirildiği için genelde hastada hiçbir rahatsızlığa neden olmamaktadır.
Yumurtalar toplandıktan sonra günlük hayatınıza devam etmenizde bir sakınca olmayacaktır. Bununla birlikte sakinleştirici sonrası gözlem amacıyla birkaç saat klinikte kalmanız istenebilir. Bunun yanında çalışıyorsanız, işinizden izin alarak dinlenmeniz, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan rahatlatıcı olabilir.
3. Aşama: Döllenme
Yumurtalar toplandıktan sonra laboratuvar ortamında spermlerin yumurtaları döllenmesi beklenecektir. Bazı durumlarda spermlerin mikroenjeksiyon ile yumurtalara enjekte edilmesi gerekebilir.
Yumurtalar doğal olarak veya mikroenjeksiyon ile döllendikten sonra embriyoların olgunlaşması için 3 ila 5 gün beklemek gerekecektir. Embriyoların kaliteleri değerlendirildikten sonra bir adet veya kadının yaşına göre iki adet embriyo transfer edilmesine karar verilecektir.
Tüp bebekte yumurtaların döllenmesi aşamasında iki yönteme başvurulabilir:
- Geleneksel tohumlama: Sağlıklı sperm ve olgunlaşmış yumurtalar laboratuvar ortamında bir araya getirilir ve kontrollü bir ortamda tutulur.
- Mikroenjeksiyon (İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu): Olgunlaşmış her bir yumurtanın içerisine bir adet sağlıklı sperm enjekte edilir. Mikroenjeksiyon genelde sperm kalitesinde ya da sayısında sorun olduğunda veya daha önceki tüp bebek denemeleri sırasında geleneksel tohumlama işe yaramadıysa kullanılır.
Tüp bebekte embriyolar rahme transfer edilmeden önce şu prosedürlere başvurulabilir:
- Embriyo tıraşlama: Döllenmeden yaklaşık 5-6 gün sonra embriyo kendisini çevreleyen zar adı verilen ince tabakadan çıkar. Bu sayede embriyo rahim astarına tutunabilir. Ancak kadının yaşının ileri olması ya da geçmiş tüp bebek döngülerinin işe yaramaması halinde embriyo tıraşlamaya başvurulabilir. Bu prosedür sırasında embriyo rahme yerleştirilmeden hemen önce embriyo zarında delik açılır. Bu sayede embriyonun yumurtadan çıkmasına ve rahim astarına tutunmasına yardımcı olunur. Tüp bebekte özellikle dondurulmuş yumurta ya da embriyo kullanılması halinde embriyo tıraşlama tavsiye edilebilir.
- Preimplantasyon genetik test: Test öncesi embriyoların ufak numuneler alınacak aşamaya ulaşmalarına kadar gelişmeleri beklenir. Numuneler alındıktan sonra embriyolar bazı genetik hastalıklar ya da kromozomların yapısı açısından kontrol edilir. Kromozom anomalileri olmayan embriyolar rahme transfer edilebilir. Preimplantasyon genetik testler, ebeveynde bulunan genetik bir sorunun çocuğa aktarılma olasılığını azaltabilir. Bununla birlikte riski tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmadığı için hamilelik sırasında da bazı testlerin yapılması önerilebilir.
4. Aşama: Embriyo Transferi
Embriyo transferinde taze embriyolar kullanılacaksa transfer, embriyonun rahme yerleştirilmesiyle gerçekleştirilecektir. Basit ve acısız bir prosedür olan embriyo transferi için vajinaya spekulum yerleştirilmekte ve ardından ince bir kateter yardımıyla embriyo rahme transfer edilecektir.
Embriyo transferi öncesi bazı durumlarda genetik tarama yapılması gerekli görülmektedir. PGD ya da PGS olarak bilinen genetik tanı ve genetik tarama ile embriyolar, anne ve/veya babadaki genetik hastalık veya hastalıklar bakımından değerlendirilmektedir. Değerlendirme sonrası sağlıklı olduğu tespit edilen embriyolar transfere hazır hale getirilmektedir.
Daha önce tüp bebek tedavisi görmüş ve embriyolarını dondurmuş kişilerde ise dondurulmuş embriyo transferi yapılabilmektedir. Dondurulmuş embriyo transferinde yumurtalıkların uyarılması ve döllenme gibi aşamalar atlanacak ve rahmin transfere hazır olması sağlandıktan sonra çözdürülen embriyolar rahme yerleştirilecektir.
Tüp bebek tedavisinde son aşama, embriyo transferi olmakla birlikte bu aşamadan sonra gebe kalıp kalmadığınızı hemen öğrenmeniz mümkün olmayacaktır. Gebeliğin gerçekleşmesi için embriyonun rahim içine tutunması gerekmektedir. Bu nedenle transferin başarılı olup olmadığını öğrenmek için yaklaşık 14 gün beklemeniz gerekecektir.
Tüp Bebek Transfer Sonrası Neler Olur?
Tüp bebek tedavisinin son aşaması olan embriyo transferi sonrası günlük aktivitelerinize geri dönebilirsiniz. Bu dönemde yumurtalıklarınız büyümüş olabileceğinden dolayı yoğun egzersiz ve cinsel ilişki gibi aktiviteler rahatsızlık hissedilmesine neden olabilir. Bu nedenle transfer sonrası hangi aktivitelerden ne kadar süreyle uzak durmanız gerektiğini doktorunuzdan öğrenmelisiniz.
Tüp bebek transferi sonrası yaşayabileceğiniz belirtilerden bazıları şu şekildedir:
- Transferden kısa bir süre sonra az miktarda kan gelmesi (Rahim ağzından geçilerek işlem yapılması nedeniyle görülebilir)
- Yüksek östrojen seviyeleri nedeniyle göğüslerde hassasiyet
- Hafif şişkinlik
- Hafif sancı
- Kabızlık
Tüp bebek transferi sonrası orta derecede ya da şiddetli ağrınız varsa veya kanamanız yoğunsa doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Şiddetli belirtiler yaşamanız enfeksiyon, yumurtalık torsiyonu ve yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu gibi komplikasyonlara işaret edebileceği için sağlığınızın kontrol edilmesi önemlidir.
Tüp Bebek Sonucu Ne Zaman Belli Olur?
Yumurtalar toplandıktan en az 12 gün sonra gebe olup olmadığınızı öğrenmek için kan testi yaptırmanız gerekir.
Kanda gebelik testi sonucu gebe kaldığınızı öğrendiyseniz, doğum öncesi bakım için doktorunuzdan randevu almanız gerekir.
Gebeliğin gerçekleşmemesi halinde ise progesteron kullanımına son verilmesi gerekir. Bu durumda genelde bir hafta içerisinde adet görülür. Adet görmemeniz ya da adet dışı kanamanız olması halinde doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Tedavi sonunda gebe kalmadıysanız, doktorunuzla görüşerek bir sonraki döngüde başarı şansını arttırmak için neler yapabileceğinizi konuşabilirsiniz.
Tüp Bebekte Hangi İlaçlar Kullanılır?
Tüp bebek tedavisinde hangi ilaçların ne amaçla kullanıldığı, tedaviye dair merak edilen konulardan bir tanesidir. Tüp bebek tedavisindeki ilaçların çeşitli amaçlara yönelik olarak kullanılmaktadır. Tedavi sırasında hangi ilaçları hangi dozlarda kullanacağınız, doktorunuz tarafından belirlenecektir.
Tüp bebek tedavisinin yumurtalıkların uyarılması aşamasında kullanılan enjeksiyonlar şu şekildedir:
Folikül uyarıcı hormon (FSH)
Folikül uyarıcı hormon ya da FSH, yumurtalıkları yumurta üretmeleri için uyaran bir hormondur. Bu hormonu tedaviniz boyunca yaklaşık 8-12 gün kullanmanız gerekecektir.
İnsan koryonik gonadotropin (hCG)
İnsan koryonik gonadotropin ya da hCG, çatlatma iğnesi olarak bilinen enjeksiyondur. Bu enjeksiyon ile yumurtaların tam olarak olgunlaşmaları ve toplanmaya hazır hale gelmeleri sağlanmaktadır.
Löprolid asetat
Enjeksiyon şeklinde kullanılan bir gonadotropin salgılayan hormon (GnRH) türüdür. Yumurtalıkların uyarılması sürecini kontrol etmek veya yumurtaların olgunlaşmasını sağlamak için kullanılabilmektedir.
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce de bazı ilaçlar kullanmanız gerekebilir. Örneğin, doğum kontrol hapı kullanarak adet döngünüzün kontrol altına alınması ve yumurtlama sürecinin planlanması gerekebilir.
Bazı kadınların ise embriyo transferi öncesi ve sonrası östrojen takviyesi alması gerekebilir. Östrojen ile rahim içi tabakanın kalınlığı desteklenerek embriyonun tutunması için uygun bir ortam yaratılabilir.
Embriyonun tutunmasına yardımcı olmak için östrojenin yanı sıra progesteron kullanılması da gerekli görülebilir. Progesteron kullanımı, gebe kaldıktan sonra ilk trimester boyunca devam edebilir.
Tüp Bebek Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Tüp bebek tedavisinin tam olarak ne kadar süreceği, çiftlerin tedavi planlarına göre farklılık gösterecektir. Tedavinin ne kadar süreceği ile ilgili genel bir süre vermek mümkün olmakla birlikte ek testlerin veya prosedürlerin yapılması durumunda sürenin uzayabileceğini aklınızda bulundurmalısınız.
Tüp bebek tedavisinin aşamaları ve bunların adet döngüsünde gerçekleştikleri günler genel olarak şu şekildedir:
- Tüp bebek tedavisi başlarken adet döneminizin 2 veya 3. gününde kan vermeniz ve ultrason yaptırmanız gerekecektir. Bu sayede doktorunuz tedavinizin ne zaman başlayacağına karar verecektir.
- Doktorunuz, kullanacağınız ilaçlara ve dozlarına karar verdikten sonra 8 ila 12 gün boyunca bunları kullanmanızı isteyecektir. İlaçları kullandığınız sürede belli zamanlarda yumurtalıklardaki foliküller kontrol edilerek çatlatma iğnesinin ne zaman yapılacağına karar verilecektir.
- Adet döngüsünün yaklaşık 14. gününde çatlatma iğnesi yapmanız gerekecektir. Çatlatma iğnesinden 36 saat sonra ise yumurtalarınız toplanacaktır.
- 17. güne gelindiğinde döllenmiş yumurtalar kontrol edilecektir. Sonrasında ise doktorunuz, embriyoların kaç gün gelişeceğine karar verecek ve embriyo transferini planlayacaktır.
- Embriyo transferi 18, 19 veya 20. gün gerçekleştirildikten sonra 2 hafta boyunca beklemeniz gerekecektir.
- Transfer sonrası 2 hafta bekledikten sonra doktorunuzu ziyaret ederek gebelik testi yaptırarak transferin başarılı geçip geçmediğini öğrenebilirsiniz.
Yukarıdaki süreçler dikkate alındığında ilaç kullanımıyla ve 2 haftalık bekleme süreciyle birlikte tüp bebek tedavisinin yaklaşık olarak 4 ila h afta sürdüğü söylenebilir.
Tüp Bebek Fiyatları
Tüp bebek tedavisi, çeşitli aşamalardan oluşan bir süreç olduğu için her çift için farklı bir şekilde ilerlemektedir. Bu nedenle çiftlerin tüp bebek tedavisi boyunca ödemeleri gereken miktar birbirinden oldukça farklı olabilir. Tüp bebek tedavisi fiyatları tüp bebek merkezinden kullanılan ilaçlara ve dozlarına kadar çeşitli etkenlerden etkilendiğinden dolayı büyük farklılıklar gösterebilmektedir.
Tüp bebek tedavisinde en önemli masraf kalemlerinden bir tanesi, doğurganlık ilaçlarıdır. Tedavide kullanılacak ilaçlar ve dozları, hastanın durumuna göre özel olarak belirlenmekte ve bu nedenle çiftlerin karşılaştıkları ücretler birbirinden farklı olmaktadır. Bununla birlikte ülkemizdeki doğurganlık ilaçları, devlet desteğiyle birlikte diğer ülkelere göre daha makul ücretlerle alınabilmektedir.
Tüp bebek tedavisinde yumurtalıkların uyarılması aşamasında kullanılan ilaçlardan bir tanesi olan Elonva’nın fiyatı, 5000-6000 TL’yi bulabilmektedir. Yumurtaların toplanmasından önce çatlatma iğnesi dahil olmak üzere kullanılan ilaçlar için ise 4000-5000 TL ödeme yapmak gerekebilir.
Tüp bebek tedavisinde ödeyeceğiniz ücret bir döngü için 20 ila 30 bin TL arasında değişiklik gösterebilir. Ancak tedaviye ek olarak başvurulması gereken prosedürler veya yapılması gereken testler olması halinde ödeyeceğiniz ücretlerde artış olabileceğini unutmamanız gerekir.
Tüp Bebek Başarısını Etkileyen Faktörler
Tüp bebek tedavisiyle bebek sahibi olma ihtimalini etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Tüp bebek başarısını etkileyen faktörlerden bazıları şunlardır:
Kadının yaşı: Kadının yaşı ne kadar gençse gebe kalma ve sağlıklı doğum yapma ihtimali o kadar fazladır. Özellikle 40 yaş üzeri yumurta kalitesi azaldığı için gebelik şansı azalmaktadır.
Embriyonun durumu: Daha gelişmiş embriyoların transfer edilmesi, daha az gelişmiş embriyolara göre daha yüksek gebelik oranlarıyla ilişkilidir. Ancak tüm embriyolar gelişim sürecinde hayatta kalamadığı için kaç günlük embriyo kullanılacağına doktorunuz karar verecektir.
Üreme sağlığı: Daha önce doğum yapmış kişilerin tüp bebekle gebe kalma olasılıkları, hiç doğum yapmamış kişilere göre daha yüksektir. Daha önce birden fazla tüp bebek döngüsü deneyen ancak gebe kalamayan kişilerde başarı oranları daha düşüktür.
Kısırlığın nedeni: Yumurtalık rezervinin ortalama değerlerde olması, tüp bebekle gebe kalma şansının daha yüksek olmasını sağlar. Örneğin, şiddetli endometriozisi olan kişilerin tüp bebekle gebe kalma olasılıkları, açıklanamayan kısırlığı olan kişilere göre daha düşüktür.
Yaşam tarzı: Sigara içmek tüp bebek tedavisinin başarı şansını azaltabilir. Genelde sigara içen kadınlarda yumurtaların toplanması aşamasında daha az yumurta toplanır ve gebelik gerçekleşse dahi düşük gerçekleşebilir. Obezite de gebe kalma şansının azalmasına neden olabilir. Alkol ve uyuşturucu madde kullanmak, çok fazla kafein tüketmek ve doğurganlığı etkileyebilen bazı ilaçları kullanmak da zararlı olabilir.
Yukarıdaki faktörler tüp bebek başarısını etkilemekle birlikte bunların sizin tedavinizde ne anlam ifade ettiğini anlamak için doktorunuza danışmalısınız.
Tüp Bebeğin Başarısız Olma Nedenleri
Tüp bebek tedavisinin başarısız olmasına neden olan çeşitli etkenler bulunmaktadır. Tedavi sırasında tüm süreçler beklendiği gibi ilerse dahi gebeliğin gerçekleşmeme ihtimali bulunmaktadır.
Tüp bebeğin başarısız olmasına neden olan etkenler genel olarak şunlardır:
Embriyonun tutunamaması
Tüp bebeğin başarısız olmasının en sık rastlanan nedeni, embriyonun rahim içine tutunamamasıdır. Embriyonun tutunamaması, embriyoyla veya rahim ile ilgili sorunlardan kaynaklanabilmektedir. Bununla birlikte sorunun hangisi olduğunu belirlemek mümkün değildir.
Bazı genetik sorunlar veya kromozomlarla ilgili sorunlar, embriyo kalitesinin düşük olmasına veya embriyonun belli bir aşamadan sonra gelişememesine neden olabilmektedir. Bu nedenle geçmişte embriyonun tutunamaması nedeniyle başarısız tüp bebek denemeleriniz olduysa genetik testler ile en sağlıklı embriyoların belirlenmesiyle tutunma şansını arttırmak mümkün olabilir.
Yumurta kalitesi
Belli bir yaştan sonra kadının rahmi sağlıklı olsa dahi yumurta kalitesi düşerek embriyo kalitesinin azalmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle kadının yaşının ilerlemiş olması halinde PRP tüp bebek gibi yöntemlere başvurularak yumurta kalitesinin artması sağlanabilmektedir.
Yumurtalıkların ilaçlara verdiği yanıt
Tüp bebek tedavisinin başlarında yumurtalıkların daha fazla yumurta üretmeleri için hormon ilaçları kullanılmaktadır. Ancak halihazırda düşük yumurta rezervine sahip olan veya FSH seviyeleri yüksek olan kadınlarda hormon ilaçlarına verilen yanıt yeterli olmayabilir.
Vücudun ilaçlara verdiği yanıt ne kadar iyiyse üretilen yumurta sayısı o kadar fazla olacaktır. Bu da tüp bebekte başarı ihtimalinin artmasına yardımcı olacaktır. İlaçlara verilen yanıtın istenen şekilde olmaması halinde ise tüp bebek başarısının azalması mümkündür.
Sperm kalitesi
Yumurta kalitesi kadar sperm kalitesi de gebelik açısından önemlidir. Sağlıklı embriyoların oluşması için spermlerin sağlıklı, hareketli ve yeterli sayıda olmaları gerekmektedir.
Spermle ilgili sorunlar, gebelik ihtimalini etkilese de tüp bebek tedavisinin başlarında sperm analizi yapıldığı için tedavinin başarısız olma nedeni genellikle spermler olmamaktadır. Spermlerin sayısı ya da kalitesi ile ilgili sorunlar olması halinde genellikle bunlar, mikroenjeksiyon veya mikro TESE gibi yöntemlerle çözülebilmektedir.
Tüp bebek döngüsünün başarısız olması, çiftlerin gelecekte doğal yollarla ya da tüp bebek ile bebek sahibi olamayacağı anlamına gelmemektedir. Başarısızlıkla sonuçlanan bir döngü sonrası doktorunuzla birlikte başarısızlığa neden olmuş olabilecek etkenleri konuşabilir ve bir sonraki döngünüzün başarıyla sonuçlanma ihtimalini arttırabilirsiniz.
Sonuç Olarak
Tüp bebek tedavisi, kadından alınan yumurta ile erkekten alınan spermin laboratuvar ortamında döllendiği ve oluşan embriyonun kadının rahmine transfer edildiği yardımcı bir üreme tekniğidir. Doğal yolla bebek sahibi olamayan çiftlere yardımcı olan bu tedavinin sizin için uygun olup olmadığına ancak doktorunuz karar verebileceği için vakit kaybetmeden doktorunuzu ziyaret etmeniz ve sizin için uygun olan tedavi seçeneklerini değerlendirmeniz önemlidir.
