Adet gecikmesinin nedeni genellikle hamilelik olsa da yaşam tarzında meydana gelen değişiklikler ve bazı sağlık sorunları da adet gecikmesine neden olabilmektedir. Hamile olmadığınızdan eminseniz, kilonuzda meydana gelen değişimler, hormonal dengesizlikler veya menopoz nedeniyle adet gecikmesi yaşıyor olabilirsiniz.
Normal bir adet döngüsü ortalama 28 gün sürmektedir. Bununla birlikte 38 güne kadar süren adet döngüleri de normal kabul edilmektedir. Adet döngülerinizin 38 günden veya normalde olduğundan uzun sürmesi, altta yatan bir sağlık sorununa veya başka bir sorun işaret ediyor olabilir.
Adet gecikmesinin nedenlerine ve adetinizin gecikmesi halinde neler yapabileceğinize bu yazıda göz atabilirsiniz.
Adet Gecikmesinin Nedenleri
Adet gecikmesinin stresten hormonal dengesizliğe ve çeşitli sağlık sorunlarına kadar pek çok nedeni olabilir. Adet gecikmesine neden olduğu düşünülen faktörler genel olarak şunlardır:
Stres
Yoğun stres, yumurtlamadan ve adet döngüsünden sorumlu olan GnRH hormonunun üretiminde değişikliklere neden olabilir. Bu nedenle çok stresli bir dönemden geçen kadınların adet gecikmesi yaşamaları alışıldık bir durumdur. Bununla birlikte stresiniz uzun bir süredir devam ediyor ve üç ay veya daha uzun süredir üst üste adet göremiyorsanız, doktorunuzu ziyaret etmeniz önemlidir. Adet gecikmenizin stresten başka bir nedeni olmadığı tespit edilirse doktorunuz, stresinizi kontrol altına almanıza yardımcı olması açısından psikolojik danışmanlık almanızı tavsiye edebilir.
Polikistik over sendromu (PKOS)
Polikistik over sendromunda (PKOS) görülen hormonal dengesizlikler, adet gecikmesine veya adet düzensizliğine neden olabilir. PKOS’unuz varsa adet düzensizliği dışında kilo alma veya kilo vermede zorlanma, kısırlık, akne, saç dökülmesi ve aşırı tüylenme gibi belirtiler yaşayabilirsiniz. Bu durumda doktora gidebilir ve size özel hazırlanacak tedavi planı ile belirtilerinizi kontrol altına alabilirsiniz.
Vücut ağırlığının düşük olması
Anoreksiya nervoza veya bulimia gibi yeme bozuklukları, adet döngüsünde düzensizliklere yol açabilir. Çok fazla kilo vermek adet düzensizliğine ve hatta adet görmemeye neden olabilir. Bunun nedeni vücutta yumurtlamayı sağlayacak kadar yağ olmamasından kaynaklanmaktadır. Yeme bozukluğu tedavisi ve vücuttaki yağın yumurtlama için yeterli bir orana çıkarılmasıyla birlikte adet döngüleri tekrar başlayabilir. Yeme bozukluğu dışında çok yoğun bir şekilde egzersiz yapan kadınlarda da adet düzensizlikleri görülebilmektedir.
Obezite
Vücut ağırlığının düşük olması kadar yüksek olması da hormonlarda değişikliklere neden olarak adet düzensizliğine neden olabilir. Obezite, vücudun çok fazla östrojen üretmesine neden olarak adet düzensizliğine ve hatta adet görememeye yol açabilir. Doktorunuz, adet gecikmesinin nedeninin obezite olduğunu tespit ederse yaşam tarzınızda değişiklikler yaparak kilo vermenizi isteyebilir.
Erken yumurtalık yetmezliği
Erken yumurtalık yetmezliği, yumurtalıkların 40 yaşından önce çalışmayı durdurmasıdır. Bu durumda adet düzensizliği ve kısırlık gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Erken yumurtalık yetmezliğinin kesin nedeni bilinmediği için durumu tersine döndürmek mümkün olmamaktadır.
Dış gebelik
Spiral kullanan kadınlarda az da olsa dış gebelik riski bulunmaktadır. Bu nedenle spiral kullanan ve adet gecikmesi yaşayan kadınlar dış gebelik geçiriyor olabilir. Dış gebelikte embriyo, rahim dışında bir yere tutunduğu için hamileliğin devam etmesi mümkün değildir. Dış gebelik adet gecikmesi dışında karnın alt kısmında kramp, omuz ağrısı, mide bulantısı ve göğüslerde hassasiyet gibi belirtiler görülebilir. Dış gebelik, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durum olduğu için adet geciktiyse ve dış gebelik şüpheniz varsa bir an önce hastaneye gitmelisiniz.
Doğum kontrol yöntemi
Hormonlu doğum kontrol yöntemleri adet döngüsünü çeşitli şekillerde etkileyebilmektedir. Bazı hormonlu doğum kontrol yöntemleri aşırı adet kanamasına, bazıları hafif geçen adet dönemlerine ve bazılarıysa adet görememeye neden olabilir. Doğum kontrol yöntemleri özellikle ilk üç ay adet döngüsünde düzensizliklere yol açabilmektedir.
Kronik hastalıklar
Diyabet ve çölyak gibi kronik hastalıklar adet döngüsünü etkileyebilmektedir. Nadir olarak görülmekle birlikte diyabetin kontrol altına alınmaması halinde adet düzensizliği görülebilmektedir. Çölyak hastalığı ise ince bağırsakta inflamasyona neden olduğu için önemli besinlerin emilimini engelleyerek adet düzensizliğine veya adet gecikmesine neden olabilir. Diyabet ve çölyak hastalığının yanı sıra Cushing sendromu ve Asherman sendromu gibi rahatsızlıklar da adet düzensizliğine yol açabilir.
İlaç kullanımı
Antidepresan, antipsikotik, tiroit ilaçları ve bazı kemoterapi ilaçları adet görmemeye veya adet gecikmesine neden olabilir.
Tiroit sorunları
Tiroit hormonunun çok az ya da çok fazla salgılanması vücudun işleyişinde çeşitli sorunlara yol açabilir. Tiroit hormonu vücuttaki pek çok süreçten sorumlu olduğu için vücutta yeteri kadar tiroit hormonu olmaması halinde adet döngüleri düzensiz hale gelebilir. Hatta bazı durumlarda üst üste birkaç ay adet görmek mümkün olmayabilir.
Perimenopoz ve menopoz
Perimenopoz, menopoz öncesi dönemi ifade etmektedir. Perimenopoz sürecinde adet dönemleri daha ağır veya daha hafif hale gelebileceği gibi daha az sıklıkta adet görmek de mümkündür. Menopozda ise artık yumurtlama gerçekleşmediği için menopoza girmekle birlikte hiç adet görülmemektedir.
Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
Ara sıra adet görmemek genellikle altta yatan bir sağlık sorunu nedeniyle gerçekleşmemekle birlikte adet döngünüzü tanımanız, ortada bir sorun olup olmadığını anlamanız açısından önemlidir. Bunun için adet döngünüzün normalde kaç gün sürdüğünü not alabilir ve bu sayede bir değişiklik olduğunda kolayca tespit edebilirsiniz.
Adetiniz üst üste iki kez veya daha uzun süre gelmediyse veya adetinizin gecikmesiyle birlikte başka belirtiler yaşıyorsanız, zaman kaybetmeden doktorunuzu ziyaret etmelisiniz. Aşağıdaki belirtileri yaşamanız halinde ise bir an önce acil servise başvurmalısınız:
- Yeni başlayan veya gittikçe kötüleşen baş ağrısı
- Görmede değişiklikler
- Mide bulantısı veya kusma
- Ateş
- Saç dökülmesi
- Göğüslerden süt gelmesi
- Aşırı tüylenme
Adet Gecikmesi için Ne Yapılmalı?
Adet gecikmeniz varsa ve aktif bir cinsel yaşama sahipseniz öncelikle hamilelik testi yapmalısınız. Adetiniz geciktikten sonra eczaneden alacağınız hamilelik testini yapabileceğiniz gibi doktorunuzu ziyaret ederek kanda hamilelik testi isteyebilirsiniz.
Adet gecikmenizin nedeni hamilelik değilse gecikmeye neden olan faktöre göre bir tedavi planı oluşturulacaktır. Örneğin, adet gecikmesinin nedeni PKOS ise progesteron içeren doğum kontrol hapları ile adet döngülerinin düzene girmesi sağlanabilmektedir.
Adet gecikmesi, erken yumurtalık yetmezliği nedeniyle görülüyorsa yumurtalıklar normal bir şekilde çalışmadığı için hormon kullanımı gerekli olabilir. Bu durumda doğum kontrol hapı kullanılması veya hormon replasman tedavisi uygulanması gerekebilir.
Tiroit sorunları nedeniyle meydana görülen adet gecikmesinde ise ilaç kullanımı gerekli olabilir. Bu sayede tiroit bezinin normal bir şekilde çalışması ve adet döngülerinin normale dönmesi mümkün olabilir.
Sonuç Olarak
Adet gecikmesinin pek çok nedeni olabilir. Bu nedenler genellikle stres ve kronik hastalıklar nedeniyle vücutta meydana gelen değişiklikler veya ilaç kullanımı bulunabilir. Adet gecikmesine neden olan faktörler genel olarak endişe verici olmamakla birlikte bir adet döneminden daha fazla gecikme yaşamanız halinde doktora gitmeniz çok önemlidir.
