Tüp bebek tedavisi, doğal yolla bebek sahibi olamayan çiftlere yardımcı olan çok aşamalı bir tedavi yöntemidir. Bu tedavinin aşamalarından bir tanesi, yumurta toplama işlemidir. Tüp bebek tedavisinde çiftleri en çok heyecanlandıran aşamalardan biri olan yumurta toplama oldukça kolay ve acısız bir işlemdir.
Tüp bebek tedavisinde yumurta toplama işleminin nasıl yapıldığını, ne zaman yapıldığını, işlemden sonra neler yapmanız gerektiğini ve yumurta toplamaya dair merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Tüp Bebek Tedavisinde Yumurta Toplama İşlemi Nasıl Yapılır?
Tüp bebekte yumurta toplama işlemi, damar yolu ile hastaya hafif bir sakinleştirici verildikten sonra gerçekleştirilir. Sakinleştiricinin etkisinde hasta kendi kendine nefes alıp verebilmekle birlikte işlem sırasında gerçekleşen şeyleri hatırlamamaktadır.
Sakinleştirici etki gösterdikten sonra vajinal ultrason yardımıyla vajinadan ince bir iğneyle geçilerek yumurtalıklara ulaşılacaktır. İğne ile her bir foliküle girilecek ve foliküllerin içerisindeki sıvı ile birlikte yumurta çekilecektir. Yumurta toplama işlemi sırasında yaklaşık 15-20 yumurta toplanmakla birlikte bunların yaklaşık yüzde 80’i döllenme için uygun olacaktır.
Yumurta toplama işlemi sorası hasta genellikle 30 dakika içerisinde uyanmaktadır. İşlemden sonraki gün hastanın işe dönmesi mümkün olmakla birlikte bazı ufak yan etkiler gözlemlenebilmektedir.
Tüp Bebek Tedavisinde Yumurta Toplama Ne Zaman Yapılır?
Yumurta toplama, çeşitli aşamalardan oluşan tüp bebek tedavisinin genellikle ortalarında gerçekleşmektedir. Tüp bebek döngüsü toplamda yaklaşık 4 ila 6 hafta sürmekte ve aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
- Hormon ilaçlarıyla yumurtlamanın kontrol altına alınması
- Yumurtalıkların daha fazla yumurta üretmeleri için uyarılması
- Çatlatma iğnesinin yapılması
- Yumurtaların toplanması
- Laboratuvar ortamında döllenmenin gerçekleşmesi
- Embriyo transferinin yapılması
Tüp bebekte yumurta toplama işleminden önce kadının doğal adet döngüsünün baskılanması gerekmektedir. Bu sayede döngü kontrol edilebilmekte ve vücudun yumurtalıkları uyaran ilaçlara verdiği tepki gözlemlenebilmektedir.
Adet döngüsü kontrol altına alındıktan sonra folikül uyarıcı hormon (FSH) ve lüteinleştirici hormon (LH) veya her ikisi birden kullanılarak yumurtalıkların ürettiği folikül sayısının arttırılması sağlanır. Folikül sayısının arttırılması, yumurta toplama işlemi sırasında daha fazla yumurtanın elde edilmesi açısından önemlidir.
Yumurtalıkların uyarılması için ilaç kullanımı genellikle 8 ila 12 gün arasında sürmektedir. Bu süre içerisinde düzenli olarak doktorunuzu ziyaret etmeniz gerekir. Doktorunuz, yumurtalıklarınızı kontrol ederek ilaçların işe yaradığından emin olacaktır. Yumurtaların ne zaman toplanacağına ise vücudunuzun ilaçlara verdiği tepkiye göre karar verilecektir.
Yumurta toplama işlemi gerçekleştirmeden hemen önce çatlatma iğnesi yapmanız gerekecektir. Çatlatma iğnesi, yumurtaların toplanmaya uygun şekilde olgunlaşmalarına yardımcı olmaktadır. Çatlatma iğnesinden 36 saat sonra ise
Tüp Bebek Tedavisinde Yumurta Toplama İşlemi ve Transfer
Tüp bebek tedavisinde yumurta toplama işlemi sonrası kaç tane yumurta toplandığı sayılacak ve yumurtalar, olgunlaşma seviyeleri bakımından kontrol edilecektir. Erkek kısırlığı söz konusuysa spermler, mikroenjeksiyon yöntemi ile yumurtalara tek tek enjekte edilecektir. Mikroenjeksiyona gerek yoksa döllenme için spermlerin ve yumurtaların bir araya getirilmeleri yeterli olacaktır.
Yumurta toplama işleminin ertesi günü yumurtaların çoğu döllenmiş olacaktır. İnkübatör içerisinde tutulan yumurtaların gelişimleri birkaç gün boyunca gözlemlenmeye devam edilecektir. İşlem sonrası 3. gün ise sağlıklı embriyoların her birinde sekiz hücre olması gerekecektir. Sekiz hücreli embriyolar simetriktir ve düzgün bir şekilde büyümeye devam etmektedir.
Yumurta toplama işleminin üzerinden 5 gün geçtikten sonra embriyolar, yüz hücreli blastosist aşamasına gelmektedir. Beş günlük embriyolar blastosist aşamasına geldiklerinde gelecekte kullanılmak üzere dondurulabilir. Bunun yanı sıra embriyolardan biyopsi alınarak gerekli genetik testler de yapılabilir.
6 ila 7. güne gelindiğinde embriyolar tekrar değerlendirilir ve gelişmeye devam edip etmediklerine bakılır. Sonrasında transfere uygun olduğuna karar verilen embriyolar doğrudan rahme transfer edilir. Oluşan embriyoların hiçbirinin transfere uygun olmadığına karar verilirse bir sonraki ay tedaviye baştan başlamanız gerekecektir.
Tüp Bebek Tedavisinde Mikroenjeksiyon
Tüp bebek tedavisinde yumurta toplama işlemi kadar önemli olan işlemlerden bir tanesi, mikroenjeksiyondur. Mikroenjeksiyon, tüp bebek tedavisinde yumurtanın döllenmesine yardımcı olmak için kullanılmaktadır. Bu yöntem ile tek bir sperm alınarak yumurtaya doğrudan enjekte edilebilmektedir.
Mikroenjeksiyon, herkes için gerekli olan bir yöntem değildir. Spermin yumurtayı kendi başına dölleyemediği durumlarda tercih edilen mikroenjeksiyon ile döllenmenin gerçekleşmesi sağlanmaktadır.
Tüp bebekte yumurta toplama işlemi sonrası normalde yumurtalar ile spermler laboratuvar ortamında bir araya getirilmekte ve döllenmenin doğal olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Mikroenjeksiyonda ise sperm, küçük bir iğne yardımıyla yumurtaya enjekte edilmektedir.
Mikroenjeksiyon, aşağıdaki durumlarda gerekli olabilmektedir:
- Erkekte sperm sayısının çok az olması
- Spermin normal bir şekilde hareket etmemesi
- Spermin yumurtaya nüfuz etmede zorlanması
- Erkekte spermin dışarı çıkmasını engelleyecek bir tıkanıklığın olması
- Yumurtanın tüp bebek tedavisinde spermin durumundan bağımsız olarak döllenememesi
- Daha önce dondurulan yumurtaların kullanılması
Mikroenjeksiyonda yumurtanın döllenme ihtimali yüksek olsa da işlem sırasında yumurtalardan bazılarının zarar görmesi, spermin enjekte edilmesine rağmen embriyonun oluşmaması ve embriyonun gelişiminin durması gibi sorunlar görülebilmektedir. Mikroenjeksiyondan sonra düzgün bir şekilde gelişen embriyonun tutunma şansı ise doğal yolla gelişen embriyo ile aynı olacaktır.
Tüp Bebek Tedavisinde Embriyo Dondurma
Tüp bebek tedavisinde yumurta toplama sonrası embriyolar oluştuktan sonra döngü içerisinde transfer edilmeyecek embriyoları dondurma seçeneğiniz olduğunu bilmeniz önemlidir. Embriyo dondurma ile saklanan embriyolar, tedavinin başarısız olması halinde veya çiftler gelecekte tekrar bebek sahibi olmak istediklerinde kullanılabilmektedir.
Embriyo dondurmanın avantajı, sonraki tüp bebek tedavisinde yumurtalıkların uyarılması ve yumurtaların toplanması gibi süreçleri ortadan kaldırmasıdır. Dondurulmuş embriyo transferinde yalnızca adet döngünüzün kontrol altına alınması ve rahim içi tabakanın embriyonun tutunmasına uygun hale gelmesi için ilaç kullanmanız gerekecektir.
Dondurulan embriyolar, yetkili merkezlerde güvenli bir şekilde saklanabilmektedir. Embriyoların dondurulmuş şekilde 10 yıl ve daha uzun süreler saklanması mümkündür.
Tüp Bebek Tedavisinde Yumurta Toplama İşlemi Ne Kadar Sürer?
Yumurta toplama, yaklaşık 20 dakika süren kısa bir işlemdir. Ancak yumurta toplama işleminden sonra hastanede birkaç saat dinlenmeniz gerekecektir. Ardından evinize giderek dinlenebilirsiniz. Bununla birlikte yumurta toplama işleminden sonra yaklaşık 24 saat araç kullanılması önerilmediğinden dolayı yanınızda bir refakatçinin olması, eve güvenli bir şekilde ulaşmanız için önemlidir.
Yumurta Toplama İşleminin Yan Etkileri
Yumurta toplama işlemi sonrası en sık görülen yan etkiler arasında kabızlık, şişkinlik, lekelenme ve ağrı bulunmaktadır. Ayrıca tedavi sırasında kullanılan ilaçlar nedeniyle yumurtalıkların şişmesi ve yumurta toplama sırasında iğne kullanılması nedeniyle yumurtalıklarda ağrı hissedilebilmektedir.
Bazı hastalar, yumurta toplama işleminden önce kullanılan sakinleştiriciye de olumsuz etki gösterebilmektedir. Bu kişilerde sakinleştirici sonrası yorgunluk, mide bulantısı ve kusma gibi yan etkiler gözlemlenebilir. Ayrıca nadir olmakla birlikte kanama, enfeksiyon ve çevre organlarda hasar gibi sorunlar da görülebilir.
Yumurta toplama işlemi, ultrason yardımı ile gerçekleştirildiği için işlem sonrası ciddi komplikasyonlar görülme ihtimali oldukça düşüktür. Bununla birlikte kusma, yoğun ağrı ve şiddetli şişkinlik gibi belirtileriniz olması halinde doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekir.
Sonuç Olarak
Tüp bebek tedavisinde yumurta toplama işlemi, pek çok kişinin endişe duymasına neden olsa da acısız ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilen bir işlemdir. Yumurta toplama sonrası tahmin edilenden az sayıda yumurta elde edilse dahi umutsuzluğa kapılmamanız ve hala gebe kalma şansınız olduğunu unutmamanız gerekir.
