Laparoskopi, karındaki ve pelvik bölgedeki organları incelemek ve gerekirse rahatsızlıkları tedavi etmek için yapılan bir ameliyattır. Laparoskopi ile iç organlar görüntülenebilir veya biyopsi ile çeşitli sağlık sorunları tespit edilebilir. Laparoskopi aynı zamanda cerrahi bir prosedür olduğu için sağlık sorunlarının tedavisi için de kullanılabilir.
Laparoskopi, vücudun iç kısmına ulaşmak içim yalnızca ufak kesilerin kullanıldığı bir işlemdir. Özel bir eğitim gerektiren bu işlem, normalde tek ve büyük bir kesinin açıldığı açık ameliyattan daha farklıdır. Laparoskopik cerrahide iyileşme süresi daha kısa ve işlem sonrası yaşanan ağrı daha azdır. Laparoskopi geçiren kişilerin işlem sonrası genelde hastanede yatış yapmalarına gerek kalmamaktadır.
Laparoskopinin ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve laparoskopinin jinekolojideki kullanım alanlarını bu yazıda okuyabilirsiniz.
Laparoskopi (Kapalı Ameliyat) Nedir?
Laparoskopi, karındaki veya pelvik bölgedeki çeşitli sorunların tespitinde kullanılabilen cerrahi bir işlemdir. Laparoskopi ile hasarlı veya hastalıklı bir organın çıkarılması veya biyopsi için doku örneği alınması gibi cerrahi prosedürleri gerçekleştirmek mümkündür.
Laparoskopi genellikle kadın üreme sistemini, sindirim sistemini veya üriner sistemi etkileyen durumların incelenmesi ve tedavisinde kullanılmaktadır. Minimal invazif bir işlem olan laparoskopide karın kısmında ufak kesiler açılarak bu kesilerden kamera ve ameliyatta kullanılacak diğer aletler geçirilmektedir.
Laparoskopi, hastalıkların teşhisi için kullanılan görüntüleme yöntemlerinin yeterli olmadığı zaman kullanılmaktadır. Bununla birlikte bazı küçük sorunlar, laparoskopi sırasında hem tespit hem de tedavi edilebilmektedir. Örneğin, laparoskopi sırasında tespit edilen oluşumlar veya tıkanıklıklar prosedür sırasında giderilebilmektedir.
Laparoskopi (Kapalı Ameliyat) Nasıl Yapılır?
Laparoskopi sırasında karında küçük kesiler açılmaktadır. Kesiler açıldıktan sonra laparoskop adı verilen ve üzerinde ışık ile kamera bulunan bir alet, karın ve pelvik bölgesinin içine bakmak için içeri doğru sokulmaktadır. Diğer kesilerden ise ameliyat sırasında kullanılması gereken diğer aletler geçirilmektedir.
Normalde açık ameliyatlarda 15-30 cm’lik büyük kesiler açılması gerekmektedir. Bu boyuttaki kesiler, vücudun içinde yapılan işlemlerin açıkça görülebilmesi için gerekli olmaktadır.
Laparoskopik cerrahide ise açık ameliyatlardaki gibi büyük kesilere ihtiyaç duyulmamaktadır. Genelde 2-3 cm genişliğinde birkaç tane kesi yeterli olmakta ve bu kesilerden girilerek gerekli cerrahi işlemler gerçekleştirilebilmektedir.
Jinekolojik Laparoskopi Nedir?
Jinekolojik laparoskopi, pelvik bölgenin içinde gerçekleştirilecek işlemler için yapılan laparoskopidir. Jinekolojik laparoskopi, rahmi, yumurtalıkları ve fallop tüplerini muayene etmeye yardımcı olmaktadır. Bu sayede herhangi bir sorun varsa bunu tespit etmek ve bazense tedavi etmek mümkün olmaktadır.
Jinekolojik sorunların tespiti için genellikle önce ultrason, MR ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Ancak bazı durumlarda bunlar yeterli olmamakta ve laparoskopiye ihtiyaç duyulmaktadır. Jinekolojik laparoskopiye ihtiyaç duyulmasına neden olabilen sorunlardan bazıları şunlardır:
- Endometriozis teşhisi ve tedavisi
- Yapışıklıkların yok edilmesi
- Dış gebelik tedavisi
- Fallop tüplerinin bağlanması
- Yumurtalık kistlerinin teşhisi ve ortadan kaldırılması
- Rahmin veya yumurtalıkların alınması
- Miyom tedavisi
- Pelvik bölgedeki uzun süreli ağrıların nedeninin tespit edilmesi
- Kısırlık sorunları
- Kanser şüphesi
Jinekolojik laparoskopiye ihtiyacınız olup olmadığını ve bu prosedürle ilgili avantaj ve dezavantajları doktorunuzla konuşabilirsiniz. Aynı zamanda prosedür sırasında neler gerçekleşeceğini ve öncesinde ve sonrasında neler yapmanız gerektiğini de doktorunuza danışabilirsiniz.
Laparoskopi (Kapalı Ameliyat) Öncesi Yapılması Gerekenler
Doktorunuz, laparoskopi yapılması gerektiğine karar verdiyse prosedürün öncesinde neler yapmanız ve nasıl hazırlanmanız gerektiği konusunda sizi bilgilendirecektir.
Sağlık sorununuz olup olmadığını anlamak için laparoskopi yapılması gerekiyorsa genelde işlem sonrası hastanede kalmanıza gerek kalmadan evinize gidebilirsiniz. Aynı şekilde laparoskopi ile tedavi olmanız durumunda da aynı gün evinize gitmeniz mümkün olacaktır. Ancak bazı durumlarda hastanede yatış gerekli olabilmektedir. Bunun için doktorunuz sizi önceden haberdar edecektir.
Laparoskopi genelde genel anestezi altında yapılmaktadır. Bu nedenle işlem sırasında herhangi bir şey hissetmeniz mümkün değildir. Genel anestezi öncesi bir süre hiçbir şey yenilmemesi ve içilmemesi gerekecektir. Bu sürenin ne kadar olması gerektiği hakkında doktorunuz gerekli açıklamayı yapacaktır.
Laparoskopi (Kapalı Ameliyat) Sonrası Yapılması Gerekenler
Laparoskopi sonrası anestezinin etkisi geçene kadar dinlenmeniz gerekecektir. Anestezinin etkisi geçtikçe kendinizi rahatsız hissetmeye başlayabilirsiniz. Bu durumda rahatsızlığınızı hafifletmeniz için ağrı kesici kullanmanız yeterli olacaktır.
Teşhis amaçlı laparoskopi yapıldıysa prosedür sonrası birkaç saat içinde evinize gidebilirsiniz. Bununla birlikte anestezinin etkisi geçene kadar yanınızda sizinle ilgilenebilecek birisinin olması iyi olacaktır. Tedavi amaçlı yapılan laparoskopiden sonra ise hastanede kalmanız gerekebilir.
Genel anestezinin etkileri ilk 24 saat boyunca devam edebilir. Bu süre içerisinde odaklanmakta zorluk yaşayabilir veya düzgün düşünemeyebilirsiniz. Bu nedenle ilk 24 saat içinde dikkatli olmanız gerekir.
Laparoskopi sonrası iyileşme süreci genellikle kısa sürmektedir. Teşhis için yapılan laparoskopik işlemlerde iyileşme süresi genelde 2-3 gün olmakla birlikte daha karmaşık bir işlem sonrası normale dönmek için 2-3 hafta beklemek gerekebilmektedir.
Laparoskopiden sonra birkaç gün ağrı hissetmeniz mümkündür. Doktorunuz, ağrılarınız için ilaç reçete edebilir veya eczaneden alacağınız reçetesiz ağrı kesicileri kullanabilirsiniz.
Laparoskopi sonrası bacaklarınızda kan pıhtılarının oluşma ihtimalini azaltmak için mümkün olduğunca hareket etmelisiniz. Otururken dahi ayaklarınızı ve bacaklarınızı hareket ettirmeniz, kan pıhtısı riskini azaltmak adına faydalı olacaktır. Bunun haricinde doktorunuz gerekirse işlem sonrası kan sulandırıcı ilaçlar da verebilir.
Laparoskopi (Kapalı Ameliyat) Riskleri
Laparoskopi sonrası ciltte tahriş ve mesane enfeksiyonu beklenen yan etkilerdir. Bununla birlikte daha ciddi komplikasyonlar da görülebilmektedir:
Karındaki kan damarlarında, mesanede, bağırsaklarda, rahimde veya pelvikteki diğer yapılarda hasar
- Sinir hasarı
- Alerjik reaksiyonlar
- Yapışıklıklar
- Kan pıhtıları
- İdrar yapmada sorunlar
Laparoskopi sonrası komplikasyon yaşama riskinin artmasına neden olabilen sağlık sorunlarından bazıları şunlardır:
- Daha önce geçirilen abdominal ameliyatlar
- Obezite
- Aşırı zayıflık
- Şiddetli endometriozis
- Pelvik enfeksiyon
- Kronik bağırsak rahatsızlıkları
Laparoskopi sonrası iyileşme sürecinde vücudunuzda yaşadığınız değişikliklere dikkat etmeniz önemlidir. Yaşadığınız herhangi bir yan etki olursa bunu not almayı ve doktorunuzla konuşmayı ihmal etmeyin.
Sonuç Olarak
Laparoskopi, açık ameliyata alternatif olarak yapılabilen cerrahi bir işlemdir. Bu işlem sırasında laparoskop kullanılarak karnın ve pelvik bölgenin içinin görüntülenmesi sağlanabilir. Laparoskopi, teşhis amaçlı kullanılabildiği gibi çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde de kullanılabilen bir yöntemdir.
Laparoskopi sonrası iyileşme süreci genellikle birkaç gün ila birkaç hafta sürebilmektedir. İyileşme sürecinde herhangi bir rahatsızlık hissetmeniz halinde doktorunuz ne yapmanız gerektiği hakkında sizi bilgilendirecek ve gerekirse ilaç reçete edecektir.
Laparoskopi, yan etki ve komplikasyon riski düşük bir prosedür olmakla birlikte bazen istenmeyen sonuçlara yol açabilmektedir. Bu nedenle prosedür sonrası yaşadığınız yan etkileri not almanız ve bunları doktorunuzla paylaşmanız büyük bir önem taşımaktadır.
