Varikosel, testisleri tutan skrotumun içindeki damarların genişlemesidir. Buradaki damarlar normalde oksijen olmayan kanı testislerden dışarı taşımaktadır. Varikosel ise kanın skrotumda düzgün bir şekilde dolaşamaması ve damarlarda birikmesiyle meydana gelmektedir.
Varikosel genelde ergenlik döneminde görülen ve zamanla ilerleyen bir durumdur. Rahatsızlığa veya ağrıya neden olabilen varikoselde çoğunlukla hiçbir belirti veya komplikasyon görülmemektedir. Bununla birlikte varikosel, testislerin iyi bir şekilde gelişmemesine, sperm üretiminin düşük olmasına veya kısırlığa yol açabilecek başka sorunlara neden olabilmektedir.
Varikoselin neden meydana geldiğini, nasıl önlenebileceğini, neler yapabileceğinizi ve varikosel hakkında merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Varikosel (Testiste Damar Genişlemesi) Neden Olur?
Testisler, skrotumun her iki tarafında birer arter olmak üzere her iki arterden oksijen içeren kan almaktadır. Benzer şekilde oksijen içermeyen kanı kalbe geri götürmek üzere de iki damar bulunmaktadır. Varikosel, skrotumun iki yanında küçük damarlardan oluşan ağın genişlemesi nedeniyle meydana gelmektedir.
Varikoselin neden oluştuğu tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte varikosele neden olabilecek faktörlerden birinin, kanın doğru yönde hareket etmesini sağlayan damarların içindeki kapakçıklardaki bir arızalanma olabileceği düşünülmektedir.
Damarların içerisindeki kapakçıklar düzgün bir şekilde çalışmadığında testisteki damarlarda kan birikebilir. Bu da zamanla arızalı olan damarların şişmesine neden olur.
Varikosel (Testiste Damar Genişlemesi) Belirtileri
Varikosel genellikle skrotumun sol tarafında görülmekte ve çoğunlukla herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Varikoselde belirti olması halinde ise şunlar görülebilmektedir:
- Ağrı: Ayakta durulduğunda veya günün sonlarına doğru ağrı hissedilebilir. Uzanmak genelde ağrının hafiflemesine yardımcı olur.
- Skrotumda kitle: Varikosel çok büyümüşse testislerin dışından görülebilir hale gelebilir. Daha küçük varikoselleri görmek zor olsa da dokunmayla hissetmek mümkün olabilir.
- Testislerin farklı boyutlarda olması: Varikosel bulunan testis, diğerinden gözle görülür şekilde daha küçük olabilir.
- Kısırlık: Varikosel, bebek sahibi olmayı zorlaştırabilir. Bununla birlikte varikosel her zaman kısırlığa neden olmaz.
Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
Testislerin gelişimi ve sağlığı için erkek çocuklarının düzenli olarak doktora gitmesi önemlidir. Skrotumda ağrı, şişkinlik ve kitle görülmesinin varikosel dahil olmak üzere pek çok nedeni olabilir. Bu nedenle testisler veya skrotumla ilgili rahatsızlık yaşanması halinde doktora gitmek gerekir.
Varikosel (Testiste Damar Genişlemesi) Teşhisi Nasıl Konur?
Varikosel teşhisi, skrotumun göz ve el ile muayene edilmesiyle konulabilmektedir. Muayene sırasında hastanın genelde uzanması ve ayakta durması gerekmektedir.
Hastanın, ayakta durduğu sırada derin bir nefes alması, nefesini tutması ve çömelmesi gerekebilir. Bu sayede varikoselin tespit edilmesi daha kolay olacaktır.
Varikosel teşhisi için ultrason yapılması da gerekebilir. Ultrasonda yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak testislerin içi görüntülenebilir. Bu sayede varikosel teşhisi doğrulanabilir veya kan akışını engelleyen başka bir sorun olup olmadığı kontrol edilebilir.
Varikosel (Testiste Damar Genişlemesi) Kısırlığa Neden Olur mu?
Varikosel, kısırlığa neden olabilir. Ancak varikoseli olan pek çok erkekte üremeyle ilgili herhangi bir sorun görülmemektedir.
Varikoselin kısırlıkla ilişkisi tam olarak bilinmemektedir. Damarlarda kan birikmesiyle birlikte skrotumdaki sıcaklık değişimlerinin doğurganlığı azaltabileceği düşünülmektedir. Yüksek sıcaklıklar, sperm sayısını veya üretimini etkileyebilmektedir.
Varikoseliniz varsa ve bunun doğurganlığınızı etkilediğini düşünüyorsanız, doktora gitmeniz gerekir. Bu sayede bebek sahibi olmak için neler yapabileceğinizi öğrenebilir ve gerekli tedaviyi görmeye bir an önce başlayabilirsiniz.
Varikosel (Testiste Damar Genişlemesi) Nasıl Yok Edilir?
Varikoselin genelde tedavi edilmesi gerekmez. Ancak varikosel yerine kısırlık sorunu yaşayan erkeklerde doğurganlığın arttırılması için ameliyat yapılması gerekebilir.
Varikosel ameliyatının amacı, tıkanan damarı kapatmak ve buradaki kan akışını sağlıklı damarlara yönlendirmektir. Bu sayede tıkanan damarın zamanla eski boyutlarına dönmesi sağlanabilir. Ayrıca sperm sayısı normale dönebilir ve doğurganlığın artması sağlanabilir.
Varikosel ameliyatı çok riskli bir ameliyat olmamakla birlikte ameliyatla ilişkili olarak bazı riskler söz konusu olabilir:
- Testislerin etrafında sıvı birikmesi
- Varikoselin tekrarlaması
- Enfeksiyon
- Arterin zarar görmesi
- Kronik testis ağrısı
- Testisin etrafında kan birikmesi
Varikosel tedavisinde ameliyat haricinde başka cerrahi prosedürler de bulunmaktadır. Bu cerrahi prosedürler şu şekildedir:
- Mikroskobik varikoselektomi: Kasıkta ufak bir kesi açılır. Mikroskop yardımıyla damarlar tespit edilir ve bağlanır. Bu işlem genelde 2-3 saat sürer.
- Laparoskopik varikoselektomi: Karnın alt kısmında çok küçük birkaç kesi açılır ve bu kesilerden kamera ve cerrahi aletler geçirilerek prosedür gerçekleştirilir. Bu işlem genelde 30-40 dakika sürer.
Varikosel tedavisi için uygulanan cerrahi prosedür sonrası yaşanan ağrı genelde hafif olmakla birlikte birkaç hafta devam edebilir. Doktorunuz bu süreçte ağrı kesici reçete edebilir veya reçetesiz ağrı kesiciler kullanmanızı önerebilir.
Ameliyattan sonra yaklaşık bir hafta içinde işe geri dönmek mümkündür. Bununla birlikte günlük aktivitelerinize ne zaman dönebileceğinizi doktorunuza danışmalısınız.
Varikosel (Testiste Damar Genişlemesi) Embolizasyonu Nedir?
Varikosel tedavisinde ameliyata alternatif olarak embolizasyon da yapılabilmektedir. Bu prosedür sırasında ufak bir baraj oluşturularak damarın tıkanması sağlanır. Ardından kasık veya boyundaki bir damara ufak bir tüp yerleştirilir.
Monitörde görüntüleme kullanılarak tüpün, kasıkta tedavi edilecek bölgeye yönlendirilmesi sağlanır. Sonrasında testisteki damarlarda tıkanıklık sağlanması için bir solüsyon uygulanır. İşlemin tamamlanması yaklaşık bir saat sürer.
İyileşme süresi kısa olan bu işlemde yalnızca hafif bir ağrı meydana gelir. Birkaç gün içinde işe geri dönmenin mümkün olduğu varikosel embolizasyonunda günlük aktivitelerinize tam olarak ne zaman dönebileceğinizi doktorunuza danışmanız gerekir.
Varikosel (Testiste Damar Genişlemesi) Nasıl Önlenir?
Varikoselin neden meydana geldiği tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle varikoseli önlemek mümkün değildir. Bununla birlikte varikoseliniz varsa tıbbi tedavi haricinde şunlara dikkat edebilirsiniz:
- Rahatsızlığınızı tetikleyen aktivitelerden uzak durun. Uzun süre ayakta kalmaktan veya egzersizden kaynaklanan rahatsızlıkları azaltmak adına üzerinize tam oturan iç çamaşırı tercih edin.
- Soğuk kompres uygulayın. Skrotum üzerine soğuk kompres yapmak, kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir. Bunun için buz kalıplarını bir havlu içerisine sardıktan sonra tek seferde en fazla 15 dakika olmak üzere skrotum üzerine soğuk kompres yapabilirsiniz.
- Reçetesiz ağrı kesiciler kullanın. Parasetamol ya da ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler, testislerdeki ağrıyı azaltmak için kullanılabilir.
Sonuç Olarak
Varikosel, her yaştaki erkeği etkileyebilen bir sorundur. Varikoselde çoğu zaman hiçbir belirti görülmemektedir veya belirtiler hafif seyretmektedir.
Varikosel tedavisi isteyip istemediğiniz, size bağlı bir durumdur. Rahatsız edici belirtileriniz yoksa destekleyici iç çamaşırları veya reçetesiz ağrı kesiciler, belirtilerinizi hafifletmeye yardımcı olacaktır. Bununla birlikte bazen doğurganlığı desteklemek için ameliyat yapılması gerekebilmektedir.
Varikoseliniz varsa ve bu konuda neler yapılabileceğini merak ediyorsanız, doktorunuzla sizin için uygun tedavi seçeneklerinizi konuşabilirsiniz.
