Cinsel istek, orgazm veya ilişki sırasında sürekli ve tekrarlayan sorunlar varsa ve bu sorunlar, kişiye ve kişinin partneriyle olan ilişkisine zarar veriyorsa, cinsel işlev bozukluğu olarak değerlendirilmektedir. Pek çok kadın, hayatlarının belli dönemlerinde cinsel işlev bozukluğu yaşamaktadır.
Cinsel işlev bozuklukları, psikolojik ve fiziksel nedenlerden kaynaklanıyor olabileceği gibi önceki deneyimlerden, inançlardan, yaşam tarzından ve yaştan da kaynaklanıyor olabilir. Cinsel isteği, uyarılmayı ve tatmini etkileyen tüm sorunların farklı yaklaşımlarla tedavi edilmesi gerekir.
Kadın Cinsel İşlev Bozuklukları Nelerdir?
Kadınlarda cinsel işlev bozuklukları veya cinsel disfonksiyon, cinsel yanıt döngüsü sırasında zevk almayı engelleyen sorunları belirtmektedir. Cinsel yanıt döngüsünün dört aşaması bulunmaktadır:
- İstek
- Uyarılma
- Orgazm
- Çözülme
Yukarıdaki aşamalarda yaşanan sorunlar, cinsel işlev bozukluklarına işaret etmektedir.
Kadınlarda cinsel işlev bozuklukları farklı şekillerde görülebilmektedir. İşlev bozuklukları ilişki öncesi, sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilir. Cinsel işlev bozukluğu ile ilgili en sık karşılaşılan sorunlar şunlardır:
- Cinsel isteğin az olması: En sık görülen cinsel bozukluklarından biri olan cinsel isteğin az olmasında cinselliğe karşı ilgide eksiklik vardır.
- Cinsel uyarılma bozukluğu: Cinsel istek olmasına rağmen uyarılmada zorluklar olabilir, uyarılmak mümkün olmayabilir veya cinsel aktivite sırasında uyarılmış kalmakta zorluk yaşanabilir.
- Orgazm bozuklukları: Yeterli ve devam eden cinsel uyarılma sonrası orgazma ulaşmada sürekli ve tekrarlayan zorluklar yaşanır.
- Cinsel ağrı bozukluğu: Cinsel uyarılma veya vajinal ilişki sırasında ağrı vardır.
Kadın Cinsel İşlev Bozuklukları Neden Olur?
Kadınlarda cinsellikle ilgili sorunlar, doğum sonrası dönem veya menopoz gibi hormonlarda dalgalanma olan dönemlerde görülebilir. Aynı zamanda kanser, diyabet veya kalp-damar hastalıkları gibi ciddi hastalıklar yaşanan dönemlerde de cinsel işlev bozuklukları ortaya çıkabilir.
Kadınlarda cinsel işlev bozukluklarına neden olan fiziksel faktörler genel olarak şu şekildedir:
Kan dolaşımı bozuklukları
Kan dolaşımı bozuklukları, kanın üreme sistemine ulaşmasını engelleyebilir. Vajina, klitoris ve dış dudakların uyarılması için kan dolaşımının düzgün olması önemlidir.
Bazı ilaçlar ve tedaviler
Bazı ilaçlar, cinsel işlevi etkileyebilir. Örneğin, antidepresanlar cinsel isteğin azalmasına veya orgazmın zorlaşmasına neden olabilir. Kemoterapi ve diğer kanser tedavileri de hormon seviyelerini etkileyebilir ve cinsel işlevde sorunlara yol açabilir.
Jinekolojik sorunlar
Endometriozis, yumurtalık kistleri, rahim miyomları ve vajinit gibi sorunlar, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olur. Vajinismus da vajinal kaslarda spazmlara neden olarak ilişkinin zorlaşmasına sebep olabilir.
Hormonal sorunlar
Hormonal dengesizlikler, vajinal kuruluğa veya vajinal atrofiye neden olarak ilişkinin acı verici hale gelmesine neden olabilir. Östrojen seviyelerinin düşük olması, cinsel organlardaki hislerin azalmasına yol açabilir. Menopoz, ameliyat ve gebelik gibi faktörler de hormon seviyelerini etkileyebilir.
Bazı sağlık sorunları
Cinsel ilişkiden zevk almayı etkileyebilen bazı sağlık sorunları olabilir. Bunlar arasında diyabet, artrit, multipl skleroz ve kalp hastalığı gibi sorunlar bulunabilir. Ayrıca uyuşturucu madde bağımlılığı ve alkol bağımlılığı da cinsel ilişkinin sağlıklı olmasını etkileyebilir.
Kadın Cinsel İşlev Bozukluklarının Psikolojik Nedenleri
Kadınlarda cinsel işlev bozukluklarının fiziksel olduğu kadar psikolojik bazı nedenleri de olabilmektedir. Kadınlarda cinsel işlev bozukluklarına neden olan psikolojik faktörlerden bazıları şu şekildedir:
Depresyon
Depresyon, daha önce zevk alınan aktivitelere karşı ilgisizliğe neden olabilir. Aynı zamanda düşük öz saygı ve umutsuzluk duygularına neden olarak cinsel işlevi etkileyebilir.
Stres
Evde ya da işte yaşanan stres, cinsel ilişkiden zevk almayı zor hale getirebilir. Stres, kortizol hormonu seviyelerinin yükselmesine neden olarak cinsel istekte azalmaya da neden olabilir.
Geçmişte yaşanan cinsel istismar
Geçmişte yaşanan fiziksel ya da cinsel istismar, kaygıya ve yakınlaşmaktan korkmaya neden olabilir. Bu da cinsel ilişkiyi zor hale getirebilir.
İlişkiyle ilgili sorunlar
Bazı kadınlar, partnerleriyle birlikte mutsuz olabilir veya cinsel ilişki sırasında kendilerini sıkılmış hissedebilir. İlişkideki başka sorunlar da cinsel işlev bozukluklarına yol açabilir.
Kadın Cinsel İşlev Bozukluk Tanısı Nasıl Konulur?
Cinsel işlev bozukluklarının tanısı, fiziksel muayenenin yanı sıra hastanın tıbbi, psikososyal ve cinsel geçmişi dinlenerek gerçekleştirilmektedir. Cinsel işlev bozuklukları tanısı için kullanılan yöntemler genel olarak şu şekildedir:
- Cinsel ve tıbbi geçmişin konuşulması: Doktorunuzla kişisel sorunlarınız hakkında konuşmanız zor olabilir. Ancak cinsellik hayatın önemli bir parçası olduğu için cinsellikle ilgili sorunlarınızı doktorunuzla konuşmanız, gerekli tedaviyi görmeniz için önemlidir.
- Pelvik muayene: Doktorunuz, pelvik muayene ile cinsellikten aldığınız zevki etkileyecek fiziksel değişiklikler olup olmadığını kontrol edebilir.
- Kan testleri: Cinsel işlev bozukluğuna neden olabilecek sağlık sorunlarınız varsa bunları tespit etmek amacıyla kan testi yapılması gerekebilir.
Doktorunuz aynı zamanda sizi cinsellik ve ilişkilerle ilgili sorunlarda uzmanlaşmış bir terapiste yönlendirebilir.
Kadın Cinsel İşlev Bozuklukları Tedavisi
Cinsel işlev bozukluklarının yalnızca bunlardan rahatsız olmanız durumunda bir sorun haline geldiğini unutmayın. Cinsel isteksizlik gibi durumlar sizi rahatsız etmiyorsa herhangi bir tedaviye ihtiyacınız yok demektir.
Kadın cinsel işlev bozukluklarının pek çok belirtisi ve nedeni olabileceği için uygulanacak tedavi herkes için farklı olacaktır. Bununla birlikte cinsel işlev bozukluklarının tedavisi için genelde tıbbi sorunların yanı sıra ilişki sorunlarını ve duygusal sorunları da tedavi etmek gerekecektir.
Kadın cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde ilaç kullanımı dışında tavsiye edilen stratejilerden bazıları şu şekildedir:
- Partnerinizle konuşun ve onu dinleyin. Hoşlandığınız veya hoşlanmadığınız şeyleri birbirinizle paylaşmanız, neler yapabileceğinizi anlamanız ve partnerinizle yakınlaşmanız açısından önemlidir.
- Sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olun. Alkol tüketiminizi kısıtlayın, düzenli egzersiz yapın ve stresinizi kontrol etmeyi öğrenerek cinsellikten zevk almaya odaklanın.
- Uzman yardımı alın. Cinsel sorunlarınızı ve ilişkinizle ilgili sorunları bir terapistle konuşabilirsiniz. Bu sayede vücudunuzun cinselliğe verdiği tepkiyi en iyi hale getirebilir, partnerinizle aranızdaki yakınlığı arttırabilir ve partnerinizle gerekli çalışmalar yapabilirsiniz.
- Kayganlaştırıcı kullanın. Vajinal kuruluk veya ilişki sırasında ağrı gibi belirtileriniz varsa kayganlaştırıcı kullanmanız, ilişkiden daha fazla zevk almanıza yardımcı olabilir.
- Yardımcı bir alet kullanmayı deneyin. Vibratör gibi aletlerle klitoral uyarılmayı deneyebilir ve aldığınız zevki arttırabilirsiniz.
Kadın cinsel işlev bozukluklarında ilaç tedavisi de gerekebilmektedir. İlaç tedavileri arasında genellikle şunlar bulunmaktadır:
- Östrojen tedavisi: Östrojen tedavisi, vajinanın elastikiyetini arttırabilir, kan akışını hızlandırabilir ve kayganlığı arttırabilir. Bununla birlikte hormon tedavisinin bazı olumsuz yönleri olabileceği için tedavi öncesi doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
- Ospemifen: Seçici bir östrojen reseptör modülatörü olan ospemifen, vulvovajinal atrofisi olan kadınlarda ilişki sırasındaki ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
- Androjen tedavisi: Androjenler arasında bulunan testosteron, kadınlarda erkeklere göre çok daha düşük seviyelerde olsa da kadınların cinsel sağlığı açısından da önemlidir. Bazı araştırmalar, androjen tedavisinin kadın cinsel işlev bozukluğunda etkili olabileceğini göstermektedir.
- Flibanserin: Esas olarak antidepresan olarak geliştirilen bu madde, menopoz öncesi dönemdeki kadınlarda düşük cinsel isteği arttırmak için kullanılabilmektedir. Bununla birlikte ilaç ciddi yan etkilere neden olabileceği için ilacın doktor kontrolünde kullanılması önemlidir.
- Bremelanotid: Kadınlarda düşük cinsel istek için kullanılabilen bir diğer ilaç bremelanotiddir. İlacın kullanımı bazı kadınlarda yan etkilere neden olabilmektedir.
Sonuç Olarak
Kadın cinsel işlev bozuklukları, karmaşık ve birden fazla tedavisi olan sorunlardır. Bu bozukluklar, istek, uyarılma ve orgazm ile ilgili sorunların yanı sıra ilişki sırasında ağrıya neden olabilmektedir. Cinsel işlev bozukluğunun nedeni bazen tek bir tedavi ile mümkünken bazense fiziksel, psikolojik ve sosyal faktörlerin birlikte dikkate alınmasıyla çözülebilmektedir. Uzman desteği ve tedavi ile kadın cinsel işlev bozukluklarını aşmak ve ilişkilerdeki yakınlığı arttırmak mümkündür.
