Vazektomi, erkeklere uygulanan kalıcı bir doğum kontrol yöntemidir. Spermi taşıyan tüplerin kesilmesi ve kapatılmasıyla gerçekleştirilen vazektomi, kısa süre içerisinde yapılabilen güvenli bir ameliyattır.
Vazektomi olmak isteyen erkeklerin, gelecekte bebek sahibi olmak istemediklerinden emin olmaları gerekir. Bazı durumlarda vazektomiden geri dönüş mümkün olsa da bu ameliyat, kalıcı bir doğum kontrol yöntemi olduğu düşünülerek yapılmalıdır.
Vazektomi Neden Yapılır?
Vazektomi, gelecekte bebek sahibi olmayı düşünmeyen erkekler için güvenli ve etkili bir doğum kontrol yöntemidir. Vazektomi genel olarak şu nedenlerle yapılmaktadır:
- Vazektomi, gebeliği önlemede neredeyse yüzde 100 koruma sağlayan bir yöntemdir.
- Vazektomi, komplikasyon ve yan etki riski düşük bir ameliyattır.
- Vazektomi ameliyatının masrafı, kadınlar için kalıcı doğum kontrolü sağlayan tüplerin bağlanmasına göre veya diğer doğum kontrol yöntemlerine göre daha azdır.
- Vazektomi sayesinde cinsel ilişki öncesi doğum kontrolü için ekstra önlemler almaya gerek kalmamaktadır.
Vazektomi Öncesi Neler Yapmak Gerekir?
Vazektomi öncesi doktorunuz aspirin, nonsteroid anti-inflamatuar ilaç veya kan inceltici başka ilaçlar kullanıyorsanız bunları bırakmanızı isteyecektir. Ayrıca ameliyat sonrası giymeniz için destekleyici bir iç çamaşırı almanızı isteyecektir. Bunların haricinde ameliyattan önce duş almanız ve cinsel bölgenizi iyice temizlemeniz, gerekirse tıraş olmanız gerekecektir.
Doktorunuz, vazektomi öncesi bu yöntemin sizin için doğru olup olmadığından emin olmak isteyecektir. Doktorunuzla görüşmeniz sırasında aşağıdaki konular hakkında konuşmanız gerekecektir:
- Vazektominin kalıcı bir yöntem olduğu ve gelecekte bebek sahibi olmak isteyen erkekler için uygun olmadığı
- Çocuğunuz olup olmadığı ve eşinizin bu kararınız hakkında neler düşündüğü
- Diğer doğum kontrol yöntemleri
- Vazektomi ameliyatının nasıl gerçekleştiği, iyileşme süreci ve olası komplikasyonlar
Vazektomi Nasıl Yapılır?
Vazektomi ameliyatı, yaklaşık 10 ila 30 dakika arası süren bir ameliyattır. Vazektomi sırasında genel olarak şu adımlar takip edilmektedir:
- Lokal anestetik ile ameliyat yapılacak bölgenin uyuşturulması
- Skrotumun üst kısmında ufak bir kesi veya delik açılması
- Spermleri testislere taşıyan vas deferans tüplerinin yerlerinin belirlenmesi
- Kesi veya delikten vas deferens tüplerinin çekilmesi
- Vas deferens tüplerinin kesilmesi
- Vas deferens tüplerinin bağlanması veya klips takılması
- Kesi bölgesinin dikişle veya yapıştırıcı ile kapatılması
Vazektomi Sonrası Neler Yapmak Gerekir?
Vazektomi sonrası ameliyat bölgesinde şişkinlik ve ağrı hissedebilirsiniz. Bu belirtiler genelde birkaç gün içerisinde azalmakla birlikte ameliyat sonrası iyileşme sürecinde şunları yapmanız gerekebilir:
- Enfeksiyon belirtileri görmeniz halinde doktorunuzu hemen arayın.
- Skrotumunuzu vazektomi sonrası en az 48 saat bandajla veya sıkı bir iç çamaşırı ile destekleyin.
- Skrotuma ilk iki gün soğuk kompres uygulayın.
- İlk birkaç hafta cinsel ilişkiden uzak durun. Boşalma halinde ağrı hissedilmesi veya menide kan görülmesi mümkündür. Vazektomi sonrası ilişkiye girecekseniz, menide sperm olmadığı tespit edilene kadar kondom gibi bir doğum kontrol yöntemi kullanın.
Vazektomi sonrası yaklaşık 20 boşalma sonrası menideki spermler bitecektir. Vazektomi, testislerde üretilen spermlerin meniye ulaşmasını engellemek için yapılmaktadır. Vazektomi ile spermler meniye ulaşmak yerine vücutta yok olmaktadır ve bu durumun hiçbir zararı yoktur.
Vazektomi Riskleri
Vazektominin en büyük riski, vazektomi yaptıran erkeğin gelecekte bebek sahibi olmayı istemesidir. Vazektominin geri dönüşü bazı durumlarda mümkün olsa da bu durum her zaman mümkün olmayabilmektedir. Vazektomiyi geri döndürmek için yapılan ameliyat, vazektominin kendisinden daha karmaşık olup bazı durumlarda işe yaramayabilmektedir.
Vazektomi sonrası bebek sahibi olmak isteyen erkekler, vazektomiyi geri döndürmek yerine tüp bebek yöntemine başvurabilir. Ancak tüp bebek yöntemi de her zaman başarılı olmayabileceği için vazektomi yaptırmak istiyorsanız, gelecekte bebek sahibi olmak istemediğinizden emin olmanız gerekir.
Kronik testis ağrısı olan veya testislerinde bir rahatsızlık olan erkeklerin vazektomi yaptırması mümkün olmayabilir. Bununla birlikte vazektomi çoğu erkek için güvenli bir ameliyattır ve herhangi bir komplikasyona neden olmamaktadır.
Ameliyat sonrası aşağıdaki yan etkiler görülebilmektedir:
- Skrotum içerisinde kanama ya da kan pıhtısı
- Menide kan
- Skrotumda morarma
- Ameliyat bölgesinde enfeksiyon
- Hafif ağrı ya da rahatsızlık
- Şişkinlik
Vazektomiden sonra ortaya çıkabilen komplikasyonlar ise şu şekildedir:
- Ameliyatı olmuş erkeklerin çok az bir kısmında kronik ağrı
- Testislerde sıvı birikmesi
- Sperm sızması nedeniyle inflamasyon
- Vazektmoinin başarısız olması halinde gebelik
- Testislerin üst tarafında kist oluşumu
- Testislerin etrafında içi sıvı dolu kesecikler
Vazektomi olmak isteyen erkekler, ameliyatın ciddi sorunlara neden olmasından korkabilmektedir. Ancak vazektominin cinsel performansı etkileme, cinsel organlara kalıcı olarak zarar verme, bazı kanser risklerini arttırma, kalp hastalığı riskini arttırma ve şiddetli ağrıya neden olma gibi yan etkileri bulunmamaktadır. Vazektominin yan etkileri genellikle hafif olup belli bir süre sonra ortadan kaybolmaktadır.
Sonuç Olarak
Vazektomi, gebeliğe karşı anında koruma sağlayan bir ameliyat değildir. Bu nedenle doktorunuz menide sperm olmadığından emin olana kadar alternatif bir doğum kontrol yöntemi kullanmanız gerekecektir. Korunmasız cinsel ilişkiden önce en az birkaç ay beklemeniz ve menide sperm kalmaması için 15-20 kez boşalmanız gerekecektir.
Ameliyat sonrası genelde 6-12 hafta içerisinde sperm analizi yapılmaktadır. Bunun için sperm örneği vermeniz gerekecektir. Ardından sperm örneği incelenerek meni içerisinde sperm olup olmadığı kontrol edilecektir.
Vazektomi, etkili bir doğum kontrol yöntemi olmakla birlikte bulaşıcı hastalıklara karşı koruma sağlamamaktadır. Bu nedenle bulaşışı cinsel hastalık riski olması halinde vazektomi olmuş olsanız dahi ilişkiye girerken kondom gibi bariyer yöntemler kullanmanız gerekmektedir.