Hamilelik sırasında normalde rahim ağzının alt kısmı kapalıdır. Rahim ağzının incelmesi ve açılması, doğumdan önce gerçekleşen bir durumdur. Ancak bazen rahim ağzı doğumdan çok daha önce açılabilmektedir. Rahim ağzı yetmezliği olarak isimlendirilen bu durum, erken doğum ve düşük gibi komplikasyonlara neden olabilmektedir.
Rahim ağzı yetmezliğinin belirtilerini, neden olabileceği komplikasyonları ve rahim ağzı yetmezliği ile ilgili merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Rahim Ağzı Yetmezliği Nedir?
Rahim ağzı yetmezliği, rahim ağzının hamileliğin çok erken dönemlerinde açılması, zayıflaması ya da kısalmasıyla meydana gelmektedir. Rahim ağzı yetmezliği, düşük ve erken doğum gibi komplikasyonlara neden olabilmektedir.
Rahim ağzı, hamilelik olmadığında spermin rahme girmesine ve adet kanının dışarı atılmasına yardımcı olmak için hafif açıktır. Hamile kalındığında ise vücuttaki salgılar kanalın dolmasına ve mukus tıkacı adı verilen koruyucu bir bariyerin oluşmasına yardımcı olur.
Rahim ağzı, normal bir hamilelik sırasında üçüncü trimesterin sonlarına kadar kapalı ve uzun bir yapıya sahiptir. Üçüncü trimesterin sonlarına doğru doğum için hazırlanan rahim ağzı yumuşamaya, kısalmaya ve açılmaya başlamaktadır.
Hamileliğiniz sırasında rahim ağzı yetmezliği riskiniz varsa veya rahim ağzınız hamileliğin çok erken dönemlerinde açılma belirtileri gösteriyorsa, komplikasyon riskini azaltmak için neler yapabileceğinizi doktorunuzla konuşabilirsiniz.
Rahim Ağzı Yetmezliği Belirtileri
Erken doğumda sancı ve su gelmesi gibi belirtiler olabilse de rahim ağzı yetmezliğinde bunun gibi belirgin işaretlere rastlanmayabilir. Bununla birlikte rahim ağzı yetmezliği olan bazı kadınlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Karın bölgesinde ağrı veya pelvik bölgede basınç hissi
- Vajinal akıntıda değişiklikler veya lekelenme
Rahim ağzı yetmezliğinde genelde herhangi bir belirti görülmediği için sorunun anlaşılması genelde doktor muayenelerinde fark edilmektedir. Doktorunuz, rahim ağzı yetmezliği riskiniz olup olmadığını değerlendirerek neler yapabileceğiniz hakkında sizi bilgilendirecektir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Nedenleri
Rahim ağzı yetmezliğine neden olan faktörler tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte rahim ağzı yetmezliği ile ilişkili bazı risk faktörleri olabileceği düşünülmektedir. Bunlar arasında önceden geçirilen ameliyatlar nedeniyle rahim ağzının zarar görmesi veya rahim ya da rahim ağzında doğuştan şekil bozukluklarına sahip olmak gösterilebilir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Tedavisi
Rahim ağzı yetmezliğinin tedavisinde amaç, hamileliği mümkün olduğu kadar devam ettirmektir. Rahim ağzı yetmezliğinin teşhisi zor olduğu için risk faktörlerini önceden bilmek önemlidir. Doktorunuz, sağlık durumunuza ve tıbbi geçmişinize bakarak hangi tedavinin sizin için uygun olduğuna karar verecektir.
Rahim ağzı yetmezliğinde başvurulan tedavi yöntemleri şu şekildedir:
Servikal serklaj
Ultrasonda rahim ağzının 25 mm’den kısa olduğu görülüyorsa ve hamileliğinizin henüz 24. haftasına gelmediyseniz, çoğul gebelik yaşamıyorsanız ve herhangi bir risk faktörünüz bulunmuyorsa servikal serklaj yöntemine başvurulabilir. Servikal serklaja başvurulmasındaki amaç, erken doğum riskini azaltmaktır.
Serklaj, rahim ağzını güçlendirmek ya da kapalı tutmak için gerçekleştirilen cerrahi bir işlemdir. Genelde spinal anestezi kullanılarak yapılan bu işlem sonrası dinlenmeniz gerekebilir. Bu süreçte hafif kanamanız ve kramplarınız olabilir. Ayrıca bir süreliğine veya hamileliğinizin geri kalanı boyunca cinsel ilişkiden uzak durmanız gerekebilir.
Hamileliğin 24. haftasından önce elle ya da spekulumla gerçekleştirilen muayene sırasında rahim ağzının bir veya birkaç santimetreden fazla açıldığı tespit edilen kadınlarda da servikal serklaj faydalı olabilir. Bunun yanı sıra ikinci trimesterde açıklanamayan bir şekilde ikinci trimesterde düşük yapan kadınlara da serklaj yapılabilir.
Doktorunuz, servikal serklaj yaptıktan sonra dikişiler çıkana kadar rahim ağzında değişiklik olup olmadığını kontrol etmeye devam edebilir. 36 ila 37. haftalara geldiğinizde ortada bir sorun yoksa ve dikişler çıktıysa doğumun gerçekleşmesinde bir sorun olmayacaktır.
Bazı kadınlarda ise transabdominal serklaj (TAC) uygulanması gerekebilir. Vajinadan yapılan ve vücutta iz bırakmayan diğer serklajlardan farklı olarak TAC ameliyatında karın bölgesinden operasyon yapılması gerekir.
TAC ameliyatı, karından büyük bir kesinin açıldığı bir ameliyat olduğu için yapıldığı gün hastanede kalmanız gerekebilir. Ayrıca TAC ameliyatında dikişler kalıcı olduğu için doğumun sezaryen olarak gerçekleştirilmesi gerekir.
Progesteron tedavisi
Daha önce erken doğum yapmış kadınlarda bu riski azaltmak için fazladan progesteron kullanılması gerekebilir. Doktorların çoğu hamileliğin 16. haftasından 36. haftasına kadar her hafta progesteron iğnesi yapılmasını tavsiye etmektedir. Haftalık progesteron iğnesinin yanı sıra vajinal olarak progesteron kullanımı da mümkün olabilir.
Steroid tedavisi
Erken doğum belirtileriniz varsa ve ultrasonla rahim ağzınızın kısa olduğu ve bebeğinizin erken doğumla hayatta kalma şansı olduğu görülüyorsa steroid kullanmanız gerekebilir. Diğer ilaçlarla birlikte steroid kullanıldığında erken doğumun durdurulması mümkün olabilir ve akciğerlerin daha hızlı gelişmesi sağlanabilir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Komplikasyonları
Rahim ağzı yetmezliği, düşük ve erken doğum gibi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bununla birlikte rahim ağzı yetmezliği tedavisi için servikal serklaj yapılması halinde aşağıdaki komplikasyonlara rastlanabilmektedir:
- Uterus rüptürü
- İç kanama
- Rahim ağzında kesik ya da yırtılma
- Enfeksiyon
Rahim Ağzı Yetmezliği Nasıl Önlenir?
Rahim ağzı yetmezliğini tamamen engellemek mümkün değildir. Ancak sağlıklı bir hamilelik geçirmek adına şu noktalara dikkat edebilirsiniz:
- Doktorunuzu düzenli olarak ziyaret edin. Rutin ziyaretleriniz sırasında doktorunuz hem sizin sağlığınızı hem de bebeğinizin sağlığını kontrol edecektir. Ayrıca yaşadığınız belirtiler varsa bunların ciddi bir şeyden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamanıza yardımcı olacaktır.
- Sağlıklı beslenin. Hamileliğiniz sırasında folik asit, kalsiyum ve demir gibi besinleri yeteri kadar aldığınızdan emin olun. Doğum öncesi vitaminlerinizi kullanmayı aksatmayın.
- Yeteri kadar kilo alın. Hamilelikte kilo almak, bebeğin sağlığını desteklemek için önemlidir. Bu nedenle doğum öncesi kilonuz normalse hamileliğiniz sırasında 11-16 kg kadar almayı hedeflemelisiniz.
- Kötü alışkanlıklardan uzak durun. Alkol ve uyuşturucu madde kullanmayın. Sigara içiyorsanız bırakın. Herhangi bir ilaç ya da takviye kullanmadan önce doktorunuza danışın.
Daha önce herhangi bir hamileliğinizde rahim ağzı yetmezliği yaşadıysanız, sonraki hamileliklerinizde erken doğum ve düşük riskiniz daha yüksek olacaktır. Bu nedenle tekrar hamile kalmayı düşünüyorsanız bunlardan doktorunuza bahsetmeli ve neler yapabileceğinizi öğrenmelisiniz.
Sonuç Olarak
Rahim ağzı yetmezliği, hamilelik sırasında rahim ağzının çok erken kısalması, zayıflaması ya da açılmasıyla meydana gelmektedir. Daha önce düşük yapmadıysanız ya da başka risk faktörleri söz konusu değilse rahim ağzı yetmezliğini tespit etmek zor olabilir. Bu nedenle yaşadığınız belirtileri ve tıbbi geçmişinizi doktorunuzla paylaşmanız gerekir. Bu sayede rahim ağzı yetmezliği riskiniz olup olmadığını öğrenebilir ve riskiniz olması halinde tedavi olabilirsiniz.
