Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışında bir yere tutunmasıyla meydana gelmektedir. Dış gebelikte gelişmekte olan embriyo genellikle fallop tüplerine tutunmaktadır. Embriyonun tüplerde gelişmesi mümkün olmadığı için gebeliğin devam etmesi mümkün değildir ve dış gebeliğin bir an önce tedavi edilmesi çok önemlidir.
Dış gebeliğin neden gerçekleştiğini, ne zaman belli olduğunu, tedavi yöntemlerini ve dış gebeliğe dair merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Dış Gebelik Nedir?
Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışında tutunması ve bu nedenle gelişimine devam edememesidir. Dış gebelik genellikle fallop tüplerinde gerçekleşmekte olup nadiren de olsa yumurtalıklarda ve rahimde de görülebilmektedir. Embriyonun yalnızca rahimde gelişmesi mümkün olduğu için dış gebeliğin devam etmesi mümkün değildir.
Dış gebelik, özellikle fallop tüplerinin patlaması halinde hayati tehlike teşkil edebilen bir komplikasyondur. Tüplerin patlaması halinde kanama ve enfeksiyonla karşılaşılabildiği gibi hayati tehlike de söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle dış gebeliğin bir an önce sona erdirilmesi gerekir.
Dış Gebelik Neden Olur?
Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın genelde fallop tüplerindeki bir hasardan veya inflamasyondan dolayı rahme ulaşamaması nedeniyle gerçekleşmektedir. Bununla birlikte hormonal bozukluklar veya döllenmiş yumurtanın düzgün bir şekilde gelişememesi de dış gebeliğe neden olabilmektedir.
Dış gebelik riskini arttıran faktörlerin şunlar olduğu düşünülmektedir:
Önceki dış gebelikler
Önceden dış gebelik yaşamış olmak, sonraki gebeliklerde dış gebelik yaşama riskini arttıran bir faktördür.
İnflamasyon ya da enfeksiyon
Bel soğukluğu veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar, fallop tüplerine ve çevre organlara zarar vererek dış gebelik riskini arttırabilmektedir.
Kısırlık tedavileri
Tüp bebek veya diğer kısırlık tedavilerinin dış gebelik riskini arttırabileceği düşünülmekle birlikte kısırlığın kendisini de dış gebelik ihtimalini artmasına neden olabilmektedir.
Ameliyat
Kapalı veya hasarlı fallop tüplerini düzeltmek için geçirilen ameliyatlar, dış gebelik riskini arttırabilmektedir.
Doğum kontrol yöntemi
Spiral kullanırken gebe kalmak düşük bir ihtimal olmakla birlikte spiral varken gebe kalınması halinde dış gebelik gerçekleşebilir. Kalıcı doğum kontrol yöntemlerinden biri olan tüplerin bağlandığında gebe kalınması halinde de dış gebelik riskinde artış olmaktadır.
Sigara kullanımı
Gebe kalmadan önce sigara içiyor olmak, dış gebelik riskini arttırabilmektedir. Sigara kullanımı ne kadar fazlaysa dış gebelik ihtimali de o kadar fazla olmaktadır
Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir?
Dış gebeliğin başlarında görülen belirtiler, normal gebelik belirtileriyle benzer olmaktadır. Ancak dış gebelikte normal gebelik belirtilerine ek olarak şu belirtilerle karşılaşılabilir:
- Vajinal kanama
- Karında, pelviste ve belde ağrı
- Baş dönmesi veya güçsüzlük
Dış gebelik nedeniyle fallop tüplerinin hasar görmesiyle daha şiddetli belirtilerle karşılaşılabilir:
- Bayılma
- Düşük tansiyon
- Omuz ağrısı
- Rektal ağrı veya bağırsak sorunları
Tüplerin patlaması halinde karın bölgenizde keskin ve ani bir ağrı hissedebilirsiniz. Bu durum, acil müdahale gerektirdiği için bir an önce hastaneye gitmeniz gerekir.
Dış Gebelik Ne Zaman Belli Olur?
Dış gebelik, tüplerde veya başka bir yerde gelişmesinden bağımsız olarak genellikle karında ve pelviste ağrı ile vajinal kanamaya neden olmaktadır. Bu belirtiler çoğunlukla gebeliğin 6 ila 8. haftalarında ortaya çıkmaktadır. Fallop tüpleri, dar yapılar olduğu için gebeliğin tüplerde başladıktan sonra belirti göstermesi genelde kısa zamanda gerçekleşmektedir.
Bununla birlikte döllenmiş yumurtanın karın boşluğu gibi bir yerde tutunması halinde belirtiler daha geç ortaya çıkabilir. Bu durumda bazı hastalarda sırtta veya belde ağrı görülebilir. Ancak dış gebelik yaşayan tüm kadınların belirti yaşamadığını unutmamak gerekir.
Dış gebeliği kendi kendinize anlamanız zor olacağı için bir süredir ağrınız varsa ve ağrıya vajinal kanama eşlik ediyorsa doktorunuzu bir an önce ziyaret etmelisiniz.
Dış Gebelik Nasıl Anlaşılır?
Dış gebelik genelde belirtilere bakarak değil, doktor kontrolünde anlaşılmaktadır. Doktorunuz, ziyaretiniz sırasında dış gebelikten şüphelenirse kan testi veya ultrasonla sorunun ne olduğunu anlamaya çalışabilir.
Dış gebeliğin anlaşılması için aşağıdakiler dahil olmak üzere çeşitli testler yapılması gerekli olabilir:
Gebelik testi
Doktorunuz, gebe olduğunuzu doğrulamak için kanda gebelik testi isteyebilir. Gebelik sırasında kandaki hCG seviyelerinde artış olduğu için gebelik testinin birkaç gün aralıklarla tekrarlanmasıyla gebelikten emin olunabilir. HCG seviyelerinin düşük olması halinde dış gebelikten şüphelenilebilir.
Ultrason
Ultrasonda kullanılan ses dalgaları ile döllenmiş yumurtanın vücudun neresinde tutunduğu görüntülenebilir.
Doktorunuz, dış gebelik olduğundan emin olduktan sonra tedavi planı oluşturacaktır. Dış gebeliğin devam ettirilmesi mümkün olmadığı için tedaviye bir an önce başlanması önemlidir.
Dış Gebelik Nasıl Sonlandırılır?
Dış gebeliğin tedavisi ancak gebeliğin sonlandırılmasıyla mümkün olmaktadır. Döllenmiş yumurtanın rahim dışında bir yerde gelişmesi mümkün olmadığı için ilaçlarla veya laparoskopik cerrahi ile gebelik sonlandırılmalıdır.
İlaç tedavisi
Ciddi bir kanamanın olmaması halinde hücre büyümesini durduran ve mevcut hücrelerin erimesini sağlayan bir ilaçla tedavi mümkündür. Bu ilacın kullanılması için dış gebelik teşhisinin kesin olarak konmuş olması çok önemlidir. İlaç enjekte edildikten sonra tedavinin yeterli olup olmadığını görmek için hCG değerlerine bakılması gerekebilir.
Laparoskopik cerrahi
Dış gebeliğin tedavisinde laparoskopik cerrahi de kullanılabilir. Bu prosedür sırasında karın bölgesinde ufak bir kesi açılır ve ardından ucunda kamera bulunan ince bir tüp, kesiden içeri sokulur. Ardından dış gebeliğe ait doku dışarı çıkarılır ve tüpler iyileşmeye bırakılır veya gerekli görülmesi halinde tüpler de alınır.
Ameliyat
Dış gebelik nedeniyle şiddetli kanama söz konusuysa acil ameliyat yapılması gerekebilir. Bu durumda kapalı ameliyat yapılabileceği gibi açık ameliyat yapılması da gerekebilir.
Dış Gebelik Nasıl Önlenir?
Dış gebeliği önlemek mümkün değildir. Bununla birlikte dış gebelik riskinizi azaltmak için sağlıklı alışkanlıklara sahip olmanız önemli bir faktördür.
Cinsel ilişki sırasında kondom kullanmanız ve partner sayınızı sınırlamanız, cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riskinizin azalmasını sağlayacaktır. Bu da pelvik inflamatuar hastalık riskinizi azaltarak fallop tüplerinin hasar görme riskini azaltacaktır. Fallop tüplerinde hasar, dış gebelik nedenlerinden biri olduğu için ilişki sırasında korunmanız, gelecekte dış gebelik yaşama ihtimalinizin azalmasını sağlayacaktır.
Dış gebelik riskinizi azaltmak için düzenli olarak jinekolog ziyaretlerinizi gerçekleştirmeniz ve belli aralıklarla cinsel yolla bulaşan hastalık testi yaptırmanız da önemlidir. Ayrıca sigarayı bırakmak ve gebe kalmak istemiyorsanız korunma yöntemi seçme konusunda dikkatli olmak da alabileceğiniz diğer önlemler arasında bulunmaktadır.
Sonuç Olarak
Dış gebelik, anne açısından hayati tehlike yaratabilen bir komplikasyondur. Dış gebelikte döllenmiş yumurta rahim haricinde bir yere tutunduktan sonra yumurtanın rahme doğru hareket ettirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle dış gebeliğin bir an önce sonlandırılması gerekir. Dış gebelik sonrası tekrar gebe kalmak isterseniz, doktorunuzla görüşmeniz ve sonraki gebeliklerinizde dış gebelik riskinizin ne olduğunu ve neler yapabileceğinizi öğrenmeniz önemlidir.
